AHAD, 1 September 2019
Oleh: ZULKIFLI SALLEH
Seperti yang dijejaki oleh Rustam A. Sani, akibat
Kemelesetan Besar tahun 1930-an, maka lewat separuh kedua dekad 1930-an, wujud
sejumlah organisasi politik berasaskan negeri, seperti di Pahang, Selangor,
Negeri Sembilan, dan Province Wellesley (kini, Seberang Perai). Seterusnya,
daripada akar umbi yang membentuk jalur utama politik orang Melayu sebelum
perang, lahir “golongan kiri Melayu” yang membentuk jalur yang berbeza, dengan
penubuhan Kesatuan Melayu Muda (KMM), yang mempunyai persekitaran politik dan
sosial 1930-an (Rustam, 2011: 5 – 7).
Golongan kiri
Melayu juga disebut dengan berbagai-bagai istilah,
seperti radikal Melayu, nasionalis radikal Melayu, nasionalis sayap kiri
Melayu, dan gerakan sayap kiri Melayu.
Dengan memetik pembahagian golongan kiri Melayu kepada beberapa kelompok
mereka mengikut jarak mereka daripada pihak yang berkuasa, yang diperkenalkan
oleh Khoo Kay Kim, Mohamed Salleh Lamry, menyatakan kelompok pertama, ialah
“kiri pelampau,” iaitu yang “paling jauh” daripada pihak yang berkuasa. Selepas
kelompok kini wujud kelompok kiri komited,
yang cenderung kepada sosialisme dalam pengertian yang luas atau
sekurang-kurangnya ingin melihat perubahan struktur dilakukan terhadap
masyarakat Melayu. Satu kelompok lain, yang paling kuat yang bersikap
anti-British ialah kelompok kiri Islam.
Ada juga kelompok yang boleh digelar sebagai kiri fana, iaitu golongan yang paling mudah membuat penyesuaian,
tetapi perjuangan mereka tidak berasaskan ideologi. Akkhir sekali, kelompok
yang mempunyai pegangan nasionalistik
yang kuat. Mereka ini dianggap kiri
bukan dari segi ideologi, tetapi kerana mereka menentang UMNO yang mempunyai
hubungan yang rapat dengan pentadbiran British dan banyak memberi konsesi
kepada golongan bukan Melayu (Mohamed Salleh, 2016: 22 – 23).
Dalam mengelompokkan pemikiran radikalisme Melayu, Ishak
Saat pergi lebih jauh, yang menurut
beliau, terdiri daripada pemikiran
kebangsaan Melayu, pemikiran keagamaan/Islam, pemikiran Melayu sosialis, dan
pemikiran Melayu komunis (Ishak, 2007:
33 – 67). Dua yang terakhir
benar-benar bersifat ideologi. Untuk
pemikiran Melayu sosialis, beliau menyebut pemimpin kesatuan sekerja, Abdul
Majid Salleh, dan pengasas parti sosialis di Tanah Melayu yang beraliran
komunis, iaitu Mokhtaruddin Lasso, Arshad Ashaari, Baharuddin Tahir, Rashid
Maidin, dan Abdullah C.D. ketika penubuhan Parti Kebangsaan Melayu Malaya
(PKMM). Mereka ini mengusulkan Parti
Sosialis Malaya, tetapi digagalkan oleh Ahmad Boestamam (Ishak, 2007: 56 – 57).
Sementara pemikiran Melayu komunis yang terpengaruh dengan Marxisme dan Communist International amat terhad
dalam kalangan orang Melayu. Hanya
berkisar dalam kalangan mereka yang benar-benar
menjiwai falsafah perjuangan komunisme, seperti Musa Ahmad, Rashid
Maidin, dan Abdullah C.D. (Ishak, 2007:
61 – 63).
Sosialisme selalunya dikaitkan dengan Karl Marx dan
rakannya, Friedrich Engels yang menulis The
Communist Manifesto – buku yang benar-benar mengubah dunia dan
membangkitkan berjuta-juta orang untuk mencetuskan revolusi. Dalam bab “Socialist and Communist
Literature,” Marx dan Engels membahaskan sosialisme reaksionari, yang terdiri
daripada sosialisme feudal, sosialisme borjuis bawahan, dan Jerman atau
sosialisme “sebenar;” dan konservatif atau sosialisme borjuis (Marx and Engels,
2008: 67 – 81). Walau bagaimanapun, Marx
dan Engels, secara perbandingan ialah pendatang lewat kepada komunisme. Engels mengisytiharkan dirinya komunis lewat
pada tahun 1842, Marx berkemungkinan tidak hingga bahagian terkemudian tahun
1843, selepas menyelesaikan kisah yang lebih
berpanjangan dan kompleks dengan
liberalisme dan falsafah Hegel. Bahkan,
di Jerman, air mati politik, mereka bukannya orang pertama sosialis (Hobsbawm,
2011: 16).
Walau bagaimanapun, Rustam A. Sani mengingatkan bahawa
sikap berhati-hati perlu diamalkan ketika bercakap tentang konsep seperti
“golongan kiri Melayu,” supaya aspek ideologi pada konsep berkenaan tidak
terlalu ditekankan. Maksud beliau, pembicaraan itu tidak terlalu
terpengaruh dengan ideologi sayap kiri (sosialisme dan komunisme), yang sering
dilihat sebagai idea tunggal dan tidak berubah, berasal daripada rumusan Marx,
Engels, dan Lenin. Rumusan itu
kemudian disampaikan tanpa perubahan
kepada setiap generasi golongan kiri, dalam apa-apa juga latar belakang sosial
golongan itu beroperasi (Rustam, 2014: 1).
Beliau yang bersetuju dengan R.O. Tilman bahawa sifat politik Melayu dan
politk Malaysia secara keseluruhan dalam pelbagai dimensi adalah lebih
“bersifat perkauman” berbanding dengan “bersifat ideologi” (Rustam, 2014:
1). Dalam pengertian sekarang, politik jati diri yang sedang bangkit di seluruh dunia.
(Dipetik daripada Bab Tujuh, Pengukir Sejarah Pembina Bangsa, yang dapat diperoleh melalui e-Sentral.)
No comments:
Post a Comment