Pedra Branca: Kisah dari Selatan

KHAMIS, 5 Julai 2018
Oleh:  ZULKIFLI SALLEH

Tahun demi tahun berlalu boleh dikatakan tidak banyak lagi rakyat Malaysia yang memberikan perhatian kepada Pedra Branca yang juga dikenali Pulau Batu Puteh yang kini menjadi milik Singapura.  Rakyat negara ini selalunya gemar menunjukkan keberangan apabila sesuatu keputusan telah dibuat, dan bagi yang dipengaruhi oleh politik antikerajaan, selalunya mereka melompat ke dalam gelanggang untuk menunjukkan kegagalan pihak kerajaan untuk mempertahankan kedaulatan dan maruah negara. Mereka mungkin pergi jauh sedikit dengan menuduh “Malaysia negara yang gagal.”  Pihak kerajaan pula yang pada mulanya   belum “mengaku kalah”  seakan-akan menyepi dan menerima keputusan itu seadanya.

            Dalam ketiadaan khabar berita itu,  Dato’ Ahmad Said, yang pernah berkhidmat sebagai anggota Lembaga Pengelola Dewan Bahasa dan Pustaka dan mantan pegawai kanan kerajaan menulis pada status Facebook pada 23 Mei 2016, antaranya,  “masa yang diberikan  untuk menilai semula keputusan Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ),  ialah setakat 10 tahun maksimum. Adakah usaha-usaha sedang dilakukan bagi maksud memperoleh dokumen bukti yang amat penting itu sebelum April 2018?”

            Walau bagaimanapun, keluh kesah dan tanda tanya Dato’ Ahmad dan sebilangan rakyat Malaysia yang patriotik,   akhirnya terjawab pada awal Februari tahun ini apabila kerajaan Malaysia memohon semakan semula keputusan ICJ berhubung dengan Pedra Branca berikutan penemuan “fakta baharu,” iaitu tiga dokumen yang ditemukan di National Archives of the United Kingdom 4 Ogos 2016 dan 30 Januari 2017.  ICJ melalui laman Webnya, seperti yang dipetik oleh media tempatan menyatakan dokumen tersebut ialah telegram sulit pada tahun 1958 daripada Gabenor Singapura kepada Setiausaha Negeri Jajahan yang tidak menganggap Pulau Batu Puteh itu sebahagian daripada wilayah Singapura, laporan insiden kapal pada tahun 1958 menyatakan ketidakmampuan tentera laut British membantu kapal Malaysia yang diekori bot bersenjata Indonesia dekat pulau tersebut kerana “kawasan itu berada dalam wilayah perairan Johor”, dan peta tahun 1962 yang mempunyai nota penjelasan tulisan tangan pada tahun 1966 menunjukkan wilayah perairan Singapura tidak diperluaskan ke kawasan sekitar Pulau Batu Puteh.

            ICJ dalam penghakimannya pada 23 Mei 2008,  mendapati  bahawa kedaulatan terhadap Pulau Batu Puteh adalah milik Singapura dengan  12-4 undi, kedaulatan terhadap Terumbu Karang Tengah (Middle Rocks) adalah milik Malaysia dengan 15-1 undi, dan kedaulatan terhadap South Ledge adalah milik negara yang perairan wilayah yang pulau itu terletak dengan 15-1 undi.     

            Pertikaian wilayah ini memakan masa yang lama, hampir tiga dekad.  Bagi Malaysia, melibatkan tiga orang Perdana Menteri, iaitu Tun Hussein Onn, Tun Dr. Mahathir Mohamad, dan Tun Abdullah Haji Ahmad Badawi.  Bagi Tun Abdullah, keputusan ICJ itu boleh diibaratkan “sudah jatuh ditimpa tangga,” kerana kira-kira dua bulan sebelum itu, Barisan Nasional yang diterajuinya mencapai prestasi terburuk dalam pilihan raya umum tahun 2008.

            Sebaik-baik sahaja Malaysia memohon semakan semula itu, sebilangan  pakar mula muncul  di media tempatan mengatakan bahawa Malaysia berpeluang.  Ada yang merujuk kes kuil purba Preah Vihear yang diputuskan oleh ICJ adalah terletak dalam kedaulatan Kemboja dalam pertikaian dengan Thailand. Memang tidak salah meletakkan harapan, asalkan jangan terlalu yakin dan apatah lagi memperkecil kemampuan Singapura melawan balik.

            Bagi rakyat Malaysia yang mudah teruja dan yang memori pendek, buku Pedra Branca: The Road to the World Court oleh S Jayakumar dan Tommy Koh, dengan “kata pengantar” oleh Menteri Mentor Lee Kuan Yew, mendedahkan bagaimana pihak  Singapura bekerja dan membuat persiapan yang rapi demi memastikan kemenangan memihak kepada mereka.    

            Menurut Jayakumar dan Tommy Koh, Singapura menubuhkan Jawatankuasa antara Kementerian tentang Pedra Branca (IMC tentang Pedra Branca), menjelang tahun 1989,  yang termasuk pegawai daripada Jabatan Peguam Negara, Kementerian Hal Ehwal Luar Negara, Kementerian Undang-undang, Kementerian Komunikasi (kini, Kementerian Pengangkutan), Lembaga Pelabuhan Singapura (kini, Lembaga Maritim dan Pelabuhan Singapura – PSA), dan Jabatan Sejarah Lisan. Sebaik-baik sahaja Malaysia menyatakan persetujuan pertamanya untuk merujuk pertikaian wilayah ini kepada ICJ, IMC menubuhkan Pasukan Antara Agensi.  Untuk meluaskan kerja IMC, kumpulan Eksekutif dibentuk pada tahun 2003, dengan tujuan untuk memastikan tindakan yang diambil oleh pelbagai agensi adalah tekal dengan pendirian Singapura dan kedaulatan Pedra Branca. 

            Sementara itu, Arkib Negara Singapura (NAS) yang kurang mendapat perhatian rakyat Singapura, memulakan  penyelidikan tentang Pedra Branca dan isu yang berkaitan pada tahun 1970-an. Dengan peruntukan S$1.38 juta, NAS menggunakan lima staf penuh masa dan 10 staf sambilan untuk menjalankan penyelidikan.  Mereka dipertanggungjawabkan mencari rekod arkib dan dokumen yang berkaitan dengan  koleksi dius rumah api, peta dan ukur hidrografi kawasan di sekitar Pedra Branca, amalan British dalam mengambil pemilikan wilayah, Sistem Suar Selat (Straits Lights System), tindakan pelanunan, konsep Melayu tentang kedaulatan, peranan penasihat British, dan status Sultan Johor.  Dari segi jumlah. Staf NAS menghabiskan masa lebih 20,000 jam penyelidikan, mengenal pasti lebih 2000 rekod, dan mentranskripsikan  650 manuskrip sejarah untuk Jabatan Peguam Negara. NAS juga menggunakan khidmat beberapa orang penyelidik asing untuk membantu Singapura memperoleh salinan rekod arkib daripada depositori United Kingdom, India, Indonesia, Belanda, Australia, dan New Zealand.

            Tentang peranan besar dan sumbangan penting NAS ini, Jayakumar dan Tommy Koh menegaskan, “memang wajar untuk berkata bahawa tanpa pertolongan  NAS, nescaya  Jabatan Peguam Negara dan para peguam antarabangsa tidak mempunyai bahan untuk menulis pliding bertulis dan lisan.”  Menurut mereka, NAS menemui dua dokumen penting, iaitu surat yang ditulis oleh pihak berkuasa kolonial Belanda di Indonesia mengakui bahawa Pedra Branca ialah “wilayah British,” yang digunakan oleh Singapura sebagai bukti untuk menyokong kes mereka.  Satu lagi, ialah surat tahun 1925 daripada Sultan Abdul Rahman kepada Sultan Hussein yang secara rasmi membahagikan Kesultanan Johor-Riau-Lingga kepada dua bahagian.

            Pihak Singapura juga menggunakan khidmat rundingan pakar tempatan dan antarabangsa tentang undang-undang antarabangsa dan sejarah Melayu, iaitu Robert Beckman, Ernest Chew, Edwin Lee, Kwa Chong, dan Mary Turnbull.  Turnbull dianggap pakar dalam sejarah Singapura, Malaysia, dan Hong Kong, pernah menyertai Perkhidmatan Awam Malaya pada tahun 1952 dan pernah berkhidmat di Universiti Malaya yang ketika itu terletak di Singapura, serta menulis beberapa buah buku sejarah.

            Sementara itu, Ketua Hakim Singapura, Chan Sek  Keong yang pernah berkhidmat sebagai Peguam Negara, salah seorang anggota peguam Singapura dalam pertikaian wilayah ini, mempunyai kepakaran dalam aspek sejarah Melayu. Dalam prosiding lisan yang berlangsung di ICJ pada November 2007, beliau antaranya berhujah bahawa “Kesultanan Melayu (termasuk Kesultanan Johor), kedaulatan berasaskan kawalan terhadap orang (people) dan bukannya kawalan terhadap wilayah.”  Chan Sek Keong yang “masak” dengan sejarah Tanah Melayu yakin bahawa beliau mampu mematahkan atau melemahkan kes Malaysia dari segi sejarah yang dikemukakan dalam pliding bertulis.

            Tentang   “kedaulatan berasaskan kesetiaan rakyat dan bukannya berasaskan wilayah,” menurut Jayakumar dan Tommy Koh, “para peguam Malaysia mengelakkan daripada menjawab hujah Singapura itu. Para peguam Malaysia berulang-ulang kali menekan hujah mereka hak British terhadap Pedra Branca hanyalah pengendali rumah api.”

            “Rakyat berbanding dengan wilayah,” terdapat beberapa kajian yang menunjukkan bahawa bukan setakat amalan Kesultanan Melayu, tetapi juga amalan di Asia Tenggara.  Anthony Milner dalam bukunya, Kerajaan: Budaya Politik Melayu di Ambang Pemerintahan Kolonial, berhujah bahawa sebagaimana negeri-negeri Melayu yang dikatakan kekurangan struktur pentadbiran dan undang-undang, ia juga berbeza daripada negeri-negeri di Barat dalam mentakrifkan geografi wilayahnya.  Sempadan wilayahnya hampir tidak diketahui: Sultan dari Terengganu misalnya, ketika ditanya oleh seorang jurusoal Inggeris pada tahun 1875, mengakui bahawa tidak diketahui “dari mana bermulanya dan berakhirnya sempadan negeri Terengganu.” Lokasi atau kedudukan yang betul dan tepat bagi negeri-negeri Melayu, sebenarnya kelihatan seperti suatu perkara yang secara relatifnya tidak begitu penting.

            Dengan menggunakan konsep negara/mandala, Kobkua Suwannathat-Pian dalam bukunya, Asia Tenggara: Hubungan Tradisional Serantau,  menegaskan bahawa dari segi fizikal, negara Asia Tenggara tidak mempunyai sempadan yang jelas, iaitu garis sempadan tetap yang tidak mudah diubahsuaikan seperti sebuah negeri di Barat. Beliau memetik O.W. Wolters bahawa setiap mandala mewakili sebuah unit politik tertentu yang keadaan politiknya kerap kali kurang stabil dan yang kawasannya adalah samar-samar tanpa garis sempadan yang tetap.

            Sementara itu, James C.  Scott  dalam bukunya, The Art of Not Being Governed: An Anarchist History of Upland Southeast Asia, membahaskan kepentingan rakyat yang beliau sebut tenaga manusia (manpower) di Asia Tenggara, termasuk dunia Melayu prakolonial, bahawa  “teras negara beraja dan pemerintahnya mesti dipertahankan dan dikekalkan, di samping dibekalkan oleh penawaran  buruh.  Scott  membezakan  Asia Tenggara dengan  China tentang manusia dan bumi.  “Di Asia Tenggara, mengawal orang menganugerahi kawalan terhadap tanah, manakala di China, mengawal tanah semakin menganugerahi kawalan terhadap orang.” Beliau juga memetik Clifford Geertz tentang “perseteruan politik orang Bali bahawa mereka adalah ‘perjuangan untuk lebih banyak manusia berbanding dengan tanah’ yang juga dapat diterapkan untuk semua tanah besar Asia Tenggara.”   

            Namun begitu, yang menjadi tanda tanya di sini bukan setakat mengapa para peguam Malaysia berdiam diri, bahkan yang tidak kurang seriusnya,  ketidakmampuan ahli sejarah tempatan yang dilantik dalam pasukan Malaysia untuk merungkaikan isu “kedaulatan berasaskan kawalan terhadap orang  dan bukannya kawalan terhadap wilayah.”       Jayakumar dan Tommy Koh dalam buku  itu menegaskan dua kes yang berbeza, iaitu rumah api di Pulau Pisang, meskipun dikendalikan oleh Singapura, dibina di tanah milik Johor, manakala Rumah Api Horsburgh yang dibina di Pedra Branca pada tahun 1850,  merupakan milik Singapura.  Justeru, status perundangan Pedra Branca jelas berbeza dengan status perundangan Pulau Pisang.  “Percubaan Malaysia untuk menganggap pentadbiran Singapura bagi dua rumah api ini seperti mempunyai kesan perundangan yang sama dari segi undang-undang antarabangsa, jelas silap” tulis Jayakumar dan Koh.

            Dalam buku itu juga dimuatkan dua salinan surat, iaitu surat  yang dikirimkan oleh J.D. Higham, Setiausaha Rendah di Pejabat Setiausaha Kolonial kepada Penasihat British di Johor dan salinan kepada Ketua Setiausaha Persekutuan Tanah Melayu di Kuala Lumpur, bertarikh 12 Jun 1953, tentang “status” Pulau Pisang dan Pedra Branca. Satu lagi surat adalah daripada M. Seth bin Saaid, Pemangku Setiausaha Kerajaan Johor kepada Setiausaha Kolonial, Singapura, bertarikh 21 September 1953, yang menyatakan bahawa “Kerajaan Johor tidak menuntut pemilikan Pedra Branca.”  Semasa prosiding lisan, para peguam Singapura menarik perhatian kepada beberapa fakta yang merupakan ketidaktekalan tuntutan Malaysia, termasuk surat ini, dan enam peta yang diterbitkan oleh pihak berkuasa  pemetaan nasional tertinggi Malaysia,  “specially attributing Pedra Branca to Singapore.”

Pedra Branca ialah kes pertama  Singapura di ICJ, dan kes kedua bagi Malaysia, kerana sebelum ini Malaysia terlibat dalam pertikaian kedaulatan Pulau Ligitan dan Pulau Sipadan dengan Indonesia.  Malaysia menang kes ini  pada tahun 2002. Tiga peguam antarabangsa yang mewakili Malaysia dalam kes Sipadan mewakili Malaysia dalam kes Pedra Branca, manakala tiga peguam antarabangsa yang mewakili Indonesia  mewakili Singapura. Walau bagaimanapun, pengalaman bukannya satu kelebihan kepada Malaysia, kerana dalam kes Pedra Branca, pasukan peguam terpaksa beralih daripada hujah effectivites atau aktiviti  berdaulat yang membawa kejayaan Malaysia dalam kes Lilitan dan Sipidan, kepada hak dari sejarah untuk kes Pedra Branca.  Bahkan, dalam prosiding lisan pada awal November 2007,  salah seorang peguam Singapura, iaitu  Rodman Bundy yang pernah mewakili Indonesia “menggunakan skrip Malaysia” dalam kes Lilitan dan Sipadan: effectivites. Beliau menayangkan pada skrin petikan Sir Elihu Lauterpacht, peguam yang mewakili Malaysia dalam pertikaian dua pulau  dengan Indonesia itu, yang turut  mewakili Malaysia dalam kes Pedra Branca. Bundy hanya mengubah perkataan “Malaysia” kepada “Singapura” dan “Indonesia” kepada “Malaysia” untuk menunjukkan hujah Singapura dalam ke Pedra Branca adalah sama dengan hujah Malaysia dalam kes Lilitan dan Sipadan.

            Pasukan peguam Singapura begitu yakin bahawa dengan memberikan penekanan terhadap effectivites dan menegaskan bahawa Pedra Branca ialah terra nullius atau pulau tanpa manusia pada tahun 1847, mereka mempunyai kes yang lebih superior berbanding dengan Malaysia.

            Dalam pliding bertulis, Malaysia membangkitkan surat tahun 1844 yang hilang, daripada Gabenor Butterworth kepada Sultan dan Temenggong Johor. Yang ada dalam simpanan Singapura ialah  surat jawapan Sultan dan Temenggong Johor kepada Gabenor Butterworth yang jelas daripada  jawapan itu Butterworth memohon kebenaran untuk membina rumah api di pulau berhampiran dengan pantai Johor.  Akan tetapi, tanpa surat asal tidak dapat dipastikan yang mana satu pulau yang dimaksudkan itu. Pada pandangan Singapura, pulau yang dimaksudkan itu ialah Peak Rock, sebaliknya Malaysia mengatakan bahawa pulau itu semestinya atau dirujuk kepada Pedra Branca. Oleh sebab surat itu penting, Singapura bekerja keras mencarinya di arkib London dan India, tetapi tidak berhasil. Malaysia pula pada pusingan pertama pliding di Mahkamah, mengangin-anginkan bahawa  Singapura sengaja menyembunyikan surat itu.

            Berdasarkan buku Jayakumar dan Tommy Koh itu, dapat dirumuskan bahawa Malaysia ada kalanya melakukan apa yang disifatkan “pertahanan yang tidak dapat dipertahankan” – memetik George Orwell, “defence of the indefensible.”  Cara pasukan Malaysia bekerja ada kalanya menimbulkan tanda tanya, mengaibkan,  dan seakan-akan “memberikan bola tanggung kepada Singapura untuk libas.”  Malaysia mengemukakan dokumen-dokumen untuk menyokong tuntutan hak asalnya.  Namun begitu, Alain Pellet, salah seorang peguam antarabangsa Singapura meneliti setiap dokumen itu dan menunjukkan dokumen itu tidak menyokong pendapat Malaysia. Dalam prosiding lisan, beliau memarahi Malaysia kerana silap menterjemahkan surat daripada Gabenor Belanda di Melaka kepada Majlis Syarikat Hindia Timur Belanda di Batavia (kini, Jakarta).  Malaysia mengeluarkan dokumen Vietnam pada tahun 1833 menunjukkan laporan duta Vietnam yang  menyatakan Pedra Branca sebagai pelabuhan yang diliputi oleh hutan dan tumbuh-tumbuhan hijau dengan pondok dedaun (reed huts).  “Sesetengah hakim ketawa diam-diam apabila laporan itu ditayangkan pada skrin bersama-sama gambar Pedra Branca sebagai batuan tandus,” catat Jayakumar dan Koh.

            Pelllet juga menarik perhatian Mahkamah kepada cara yang mengelirukan yang Malaysia gunakan dalam pliding bertulis.  Beliau memetik contoh yang Malaysia petik dan ambil daripada laporan J.T. Thompson tentang lawatan Temenggong ke Pedra Branca. Dengan sengaja menggugurkan bahagian petikan, Malaysia cuba mengubah kepentingan peristiwa itu, daripada Temenggong melawat pulau itu dengan menaiki sampan yang disediakan oleh Gabenor British, kepada Temenggong melawat pulau itu dengan menaiki botnya sendiri dan sebagai kedaulatan.  “Sesetengah hakim bangun dan mengambil nota apabila hal ini ditunjukkan oleh Pellet.”

            Dalam satu contoh yang lain, pasukan Malaysia menggunakan rujukan yang ketinggalan zaman, iaitu  bergantung pada 5th Edition of Oppenheim’s International Law (diterbitkan pada tahun 1937) untuk menegaskan bahawa “pengambilan pemilikan yang sah wilayah hanya boleh dilakukan oleh penempatan di wilayah berkenaan.”   Tindakan seperti ini membuka peluang kepada peguam antarabangsa Singapura, Ian Brownlie untuk “menggasak” Malaysia dalam prosiding lisan, dengan menegaskan dalam  Edisi Kesembilan  yang terbaru, Oppenheim menjelaskan bahawa meskipun edisi awal mengatakan bahawa penempatan adalah sine qua non pendudukan berkesan, hal ini hanyalah digunakan untuk kawasan luas muka bumi yang boleh didiami dan mungkin tidak boleh digunakan untuk  pulau kecil pesisir yang  mungkin sukar “ditempatkan” dalam mana-mana maksud sebenar dunia, tetapi masih boleh walau bagaimanapun, “didiami.”

            Satu contoh lagi yang dibangkitkan oleh Brownlie cara Counter-Memorial Malaysia yang dengan sengaja tidak memasukkan separuh ayat daripada perenggan 17 permohonan United Kingdom kepada ICJ dalam kes Antarctica.

            “Contoh yang diberikan oleh Pellet dan Brownile menunjukkan maksud tertentu keadaan terdesak pada pihak pasukan Malaysia. Silap terjemahan teks, menyaring bahagian petikan, penggunaan secara terpilih autoriti perundangan, adalah taktik yang tidak boleh ditolak ansur dalam mana-mana mahkamah domestik undang-undang.  Kami berdua berfikir-fikir dan berasa kecewa mereka menggunakan taktik seperti itu di Mahkamah tertinggi di dunia,” tulis Jayakumar dan Tommy Koh.

            Jelas bahawa pasukan Malaysia melakukan  beberapa  kerosakan pada diri sendiri.  Dalam pusingan pertama Malaysia untuk prosiding lisan yang berlangsung pada 13 - 16 November 2007, Duta Besar Ejen Bersama (Co-Agent Ambassador), Datuk Noor Farida Ariffin mencetuskan kejutan dengan mengemukakan fotograf Pedra Branca di Mahkamah, fotograf yang tidak dilihat sebelum ini kerana Malaysia tidak memasukkannya dalam mana-mana pliding bertulisnya. Tegas Jayakumar dan Tommy Koh, “fotograf ini menjadi bencana perhubungan awam bagi Malaysia kerana fotograf diputarbelitkan untuk menyokong hujah Malaysia bahawa Pedra Branca dekat dengan pantai Johor.”  Menurut Jayakumar dan Koh, fotograf ini dimuat turun daripada laman web  blog yang wujud hanya  sebulan sebelum tarikh ditetapkan untuk pendengaran lisan di Mahkamah.

            Pada 20 November, apabila salah seorang peguam Singapura, Chao Hick Tin menjawab dalam pusingan kedua, beliau mampu menunjukkan kepada Mahkamah, dengan membandingkan fotograf yang Malaysia yang ambil daripada laman web dengan fotograf sebenar yang diambil oleh Pihak Berkuasa Maritim dan Pelabuhan Singapura (MPA).

            “Kami percaya pembuktian Chao itu memberikan impak pada para hakim. Kami perasan seorang hakim memberikan nota kepada seorang hakim lain.  Kami juga perasan bahawa seorang wanita,  anggota delegasi Malaysia jelas terlalu diaibkan oleh  faux pas (melanggar tatasusila) itu yang dengan secara spontan menutup mukanya dengan kedua-dua belah tangannya,” catat Jayakumar dan Koh. “Tidak ada peguam Malaysia yang menjelaskan di manakah Malaysia memperoleh fotograf itu dan tidak juga memohon maaf atau menyatakan rasa kesal kepada Mahkamah kerana menunjukkan fotograf yang mengelirukan.  Kami terkejut taktik yang pasukan Malaysia gunakan dalam usaha mereka untuk memenangi kes ini.”

            Dalam pendengaran lisan pusingan  pertama, menurut Jayakumar dan Koh,  Ejen Bersama Malaysia menuduh Singapura cuba mewujudkan domain maritim di sekitar Pedra Branca, dengan cita-cita besar ketenteraan, dan kehadiran tentera laut Singapura menyebabkan ketegangan politik di kawasan itu.  “Ejen Bersama menyebarkan ugutan menimbulkan ketakutan, tetapi bagi realisasi Singapura, tindakan itu par for the course.”

            Ketika pusingan kedua pendengaran yang berlangsung pada 23 dan 24 November 2007, Peguam Negara ketika itu, Tan Sri Abdul Gani Patail, mengemukakan isi dan hujah baharu bahawa Pemangku Setiausaha Kerajaan Johor, tidak mempunyai kapasiti untuk memberikan penolakan atau pelepasan hak milik menurut Perjanjian Johor tahun 1948 dan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu tahun 1948 kerana ini melibatkan hal ehwal asing, perkara yang diserahkan oleh setiap negeri kepada Kerajaan Persekutuan.      

            Pada hari penghakiman itu 23 Mei 2008,  pada mulanya,  Mahkamah menerima hujah hak sejarah yang dikemukakan oleh Malaysia, dan Mahkamah memberikan penolakan detik demi detik hujah Singapura dan status Pedra Branca sebagai terra nullius. Mahkamah merumuskan bahawa Malaysia memantapkan kepuasan Mahkamah bahawa seperti pada masa apabila British mula membuat persiapan mereka untuk pembinaan rumah api di Pedra Branca atau Pulau Batu Puteh pada tahun 1844, pulau ini di bawah kedaulatan Sultan Johor.

            Kemudian,  Mahkamah memberitahu  bahawa Mahkamah memeriksa kepentingan surat penolakan pada tahun 1953 dan menganggap surat-menyurat tahun itu dan tafsirannya merupakan “kepentingan utama” untuk memajukan pemahaman kedaulatan dua pihak tentang Pedra Branca.  Selepas memeriksa semua fakta dan hujah perundangan yang berkait dengan surat itu, maka Mahkamah membuat kesimpulan yang penting bahawa “... menjadi bukti bahawa surat berkenaan menyatakan isu kedaulatan pulau itu.  Mahkamah dengan sewajarnya merumuskan bahawa jawapan Johor seperti pada tahun 1953, Johor difahami  bahawa negeri itu tidak mempunyai kedaulatan terhadap Pedra Branca atau Pulau Batu Puteh.”  Mahkamah mentafsirkan pemilikan  yang dinyatakan dalam surat itu sebagai kedaulatan.

            Mahkamah juga mendapati sesetengah aktiviti British dan Singapura, seperti menyiasat kemalangan maritim, kawalan mereka terhadap lawatan, pemasangan kelengkapan komunikasi kapal, dan rancangan penebusannya, ialah tindakan à titre de souverain  (tindakan hak kedaulatan). Sebaliknya, pihak berkuasa Johor dan pengganti mereka tidak mengambil tindakan sama sekali dari Jun 1850 hingga tarik kritikal. Mahkamah juga mencatatkan apabila pegawai Malaysia melawat pulau ini, mereka melawat dengan memohon kebenaran Singapura.  Selain itu, Mahkamah mengambil kira enam peta Malaysia menunjukkan  pemilikan Pedra Branca  kepada Singapura. Mahkamah seterusnya membuat kesimpulan yang penting berdasarkan kelakuan pihak yang berkenaan “bahawa pada tahun 1980 kedaulatan Pedra Branca atau Pulau Batu Puteh diserahkan kepada Singapura.”

            Kira-kira tiga bulan selepas  ICJ membuat penghakiman, Dr. Yoshifumi Tanaka menulis dalam  “Passing of Sovereignty: the Malaysia/Singapore Territorial Dispute before the ICJ.”  Tanaka antaranya mempersoalkan keputusan ICJ yang menurut beliau, “wujud sedikit keraguan bahawa ICJ  mempunyai peranan penting untuk dimainkan dalam pembangunan undang-undang antarabangsa tentang perolehan wilayah. Bahkan, dapat diperhatikan bahawa Mahkamah membangunkan undang-undang dalam cara yang berbeza daripada ragam tradisional perolehan (traditional modes of acquisition).” Di sini, beliau menjelaskan melalui nota kaki dengan merujuk beberapa buku teks undang-undang antarabangsa dalam bahasa Inggeris,  biasanya lima ragam perolehan yang dijelaskan, iaitu pendudukan terra nullius, penyerahan, penaklukan, akresi, dan preskripsi.

            Tanaka, pensyarah kanan undang-undang  menyentuh penghakiman yang berkait dengan  pemindahan hak undang-undang daripada Malaysia, iaitu pemegang hak asal, kepada Singapura menurut kelakuan Pihak-pihak, mesti diingatkan semula bahawa  perbezaan dibuat antara penciptaan  hak baharu dengan kewujudan hak dalam kes Pulau Palmas. Dalam kes Pedra Branca ini, tegas Tanaka, ICJ kelihatan memberikan wajaran yang lebih banyak kepada kewujudan hak. Dalam hubungan perlunya memelihara kestabilan dan kepastian kedaulatan Negara, iaitu proses pemindahan hak perundangan daripada Negara yang memegang hak asal kepada sebuah Negara lain, hujah Tanaka,  akan mengundang pertimbangan yang teliti. Tambah beliau, pertimbangkan isu ini, iaitu hubungan antara hak perundangan dengan effectivites mesti dicatatkan. Dengan merujuk beberapa kes sebelum ini, seperti Pertikaian Sempadan antara Burkina Faso dengan Republik Mali, dan beberapa kes lain,  termasuk kes Malaysia/Indonesia, Tanaka menegaskan dalam pertikaian Malaysia/Singapura, effectivites Singapura tidak selaras dengan undang-undang, kerana Malaysia yang mewujudkan hak asalnya terhadap Pedra Branca.  Justeru, menurut formula Mahkamah, keutamaan mesti diberikan kepada Malaysia.

            Tanaka juga menyentuh surat-menyurat Pemangku Setiausaha Kerajaan Johor pada tahun 1953.  Soal beliau, adakah  surat-menyurat itu bermaksud “pelepasan” atau “peninggalan” kedaulatan oleh Johor? Jawabnya, tidak.  Sememangnya, Singapura tidak pernah berhujah bahawa Johor  melepaskan atau meninggalkan haknya terhadap Pedra Branca pada tahun 1953.  Dengan mempertimbangkan bahawa Sultan Johor adalah bukannya Negeri yang bebas sepenuhnya, tetapi protektorat, ini juga boleh dipertikaikan bahawa Pemangku Setiausaha Kerajaan Johor mempunyai autoriti untuk mengumumkan perkara kedaulatan.  Hujah Tanaka, “ICJ sendiri mesti jelas bahawa Johor hanya ditanya untuk maklumat, dan penafian pemilikan Johor ‘tidak boleh ditafsirkan sebagai aku janji  pengikatan’.”

            Malaysia dalam memohon supaya ICJ menyemak kes Pulau Batu Puteh, hanya bergantung pada  penemuan “fakta baharu,” tetapi   masih belum dapat mengemukakan  surat daripada Gabenor Butterworth kepada Sultan dan Temenggong Johor.  Berdasarkan tafsiran ICJ, Johor mempunyai kedaulatan terhadap Pulau Batu Puteh, tetapi  kedaulatan itu hilang berikutan penolakan pemilikan  oleh Pemangku Setiausaha Kerajaan Johor. Justeru, adakah fakta  yang ditemui itu mampu menebus kedaulatan yang hilang itu?

Kelebihan Kanak-kanak Dwibahasa

ISNIN, 2 Julai 2018
Oleh:  ZULKIFLI  SALLEH

Beberapa kajian menunjukkan bahawa wujud  kelebihan atau kebaikan untuk penutur dwibahasa, baik orang dewasa mahupun kanak-kanak.  Orang yang bertutur dalam dwibahasa atau alih-mengalih kod, apabila dia semakin tua, penyakit Alzheimer lambat berlaku. Semakin awal seseorang terdedah pada dwibahasa, maka semakin banyak kelebihan yang akan diperolehnya.  Justeru, ibu bapa digalakkan mendidik anak-anak mereka supaya bertutur dalam dwibahasa.

Sebagai imbas kembali, beberapa tahun lalu, Pelita Bahasa pernah menerbitkan makalah yang merujuk  kajian Samantha Fan dan Zoe Liberman di Univeristy of Chicago, diterbitkan dalam Psychological Science, yang mendapati kanak-kanak dwibahasa, dan juga mereka yang hanya terdedah pada bahasa lain secara tetap, mempunyai kelebihan dalam perkara memasuki ke dalam minda orang lain. Fan dan Liberman bersama-sama dua lagi yang  lain, iaitu Boaz Keysar dan Katherine D. Kinzler dalam kajian yang berjudul,  “The Exposure Advantage: Early Exposure to a Multilingual Environment Promotes Effective Communication,” menyatakan dalam abstrak bahawa pendedahan bahasa awal adalah penting untuk perkembangan sistem bahasa formal, tetapi mungkin tidak cukup untuk berkomunikasi secara cekap.  Untuk memahami tujuan penutur, kita mesti mengambil perspektif penuturnya.  Pendedahan multibahasa mungkin menggalakkan komunikasi berkesan dengan mempertingkatkan pengambilan perspektif. 

Kajian itu,  menurut The Economist, menyertai longgokan kajian lain yang menunjukkan bahawa wujud kelebihan kognitif untuk yang dwibahasa. Para penyelidik mendapati bahawa penutur dwibahasa mempunyai fungsi eksekutif yang lebih baik (mengawal perhatian dan perancangan tugas kompleks). Mereka yang menghidap demensia, secara purata, hampir lima tahun kemudian daripada penutur ekabahasa.  Penutur dwibahasa penuh sebelum ini menunjukkan mempunyai kemahiran teori minda yang lebih baik. Akan tetapi, ujikaji ini merupakan yang pertama menunjukkan bahawa faedah sedemikian juga berakru kepada mereka yang hanya terdedah pada bahasa lain semata-mata.

Banyak tahun, kajian menunjukkan bahawa dwibahasa mempunyai himpunan  faedah kognitif, iaitu penumpuan yang lebih baik, kemahiran antara perorangan yang semakin baik, dan bahkan keupayaan untuk pengalaman masa yang berbeza. Kajian baharu menemui satu lagi kelebihan bertutur dalam lebih satu bahasa. Kanak-kanak dwibahasa adalah lebih baik dalam mengecam  suara dan menanggapi maklumat tentang siapakah yang bercakap berbanding dengan rakan sebaya mereka yang ekabahasa, menurut kajian yang ditemui oleh Sekolah Budaya, Pendidikan, dan Pembangunan Manusia di Steinhardt, New York University. Demikian menurut laporan  The Independent  pada Jun 2017, “Bilingual Children Are Better at Recognising People’s Voices, Study Find.”

            Akhbar itu memetik Susannah Levi, yang merupakan pengarang utama dan pembantu profesor sains komunikatif dan kekacauan di Steinhardt, bahawa  kanak-kanak dwibahasa mempunyai kelebihan  tanggapan  apabila memproses maklumat tentang suara penutur. “Kelebihan ini wujud dalam aspek sosial tanggapan pertuturan, yang tumpuan bukannya terhadap memproses maklumat linguistik, tetapi sebaliknya terhadap memproses maklumat tentang siapakah yang bercakap. Pertuturan secara serentak membawa maklumat tentang apakah yang dikatakan dan siapakah yang berkata,” jelas Levi.

            Untuk merumuskan kesimpulannya, Levi menilai kumpulan kecil 41 orang kanak-kanak, iaitu 22 orang penutur bahasa Inggeris ekabahasa dan 19 orang kanak-kanak dwibahasa, yang semua bertutur dalam bahasa Inggeris dan sama ada bertutur ataupun didedahkan kepada bahasa kedua (selain bahasa Jerman), setiap hari. Kanak-kanak ini dibahagikan kepada dua kumpulan berdasarkan umur – mereka yang berusia 10 tahun dan yang lebih tua diasingkan daripada kumpulan yang lebih muda.

            Untuk menilai kemahiran pengecaman suara, kanak-kanak berkenaan diberikan tatasusunan tugas.  Semuanya, misalnya, mereka mendengar seseorang berkata sepasang perkataan yang mereka ketahui dalam bahasa Inggeris dengan  aksen Jerman. Mereka kemudiannya mendengar perkataan yang sama dalam bahasa Jerman dan ditanyakan, sama ada perkataan itu dituturkan oleh orang yang sama ataupun oleh dua orang yang berbeza.

            Mungkin yang tidak memeranjatkan, kanak-kanak yang lebih tua mencapai prestasi yang lebih baik jika dibandingkan dengan kanak-kanak yang lebih muda, yang memperkukuh dapatan daripada kajian sebelum ini yang menunjukkan bahawa menanggapi maklumat tentang siapakah yang berkata bertambah baik adalah mengikut umur.

            Akan tetapi,  kanak-kanak dwibahasa juga mencapai prestasi yang lebih baik jika dibandingkan dengan kanak-kanak yang hanya bertutur dalam satu bahasa. “Kajian ini merupakan ujian kuat faedah kedwibahasaan kerana kajian ini melihat perbezaan dalam kedua-dua bahasa yang biasa  kepada semua peserta dan bahasa yang tidak biasa kepada mereka,” jelas Levi. “Kelebihan dwibahasa berlaku, bahkan dalam bahasa yang tidak biasa.”

            Levi memberitahu mungkin wujud pelbagai alasan bagi kelebihan dwibahasa ini, iaitu kanak-kanak dwibahasa mungkin lebih  biasa mendengar pertuturan beraksen dan bahasa berganda, mereka mungkin lebih baik dalam memberikan tumpuan, mempunyai kawalan kognitif yang lebih baik, dan kemahiran tanggapan sosial yang lebih kuat.

            Meskipun kami perlu menjalankan lebih banyak kajian untuk menjelaskan mengapa kanak-kanak dwibahasa lebih baik dan lebih pantas mempelajari suara yang berbeza, kajian kami ini menyediakan satu lagi contoh faedah bertutur dan memahami pelbagai bahasa,” jelas Levi.

            Satu lagi kajian yang dijalankan oleh lima orang penyelidik, iaitu Elma Blom, Tessel Boerma, Evelyn Bosma, Leonie Cornips, dan Emma Everaert, juga mendapati kelebihan kanak-kanak dwibahasa. Dalam “Cognitive Advantages of Bilingual Children in Different Sociolinguistic Contexts,”  yang diterbitkan melalui laman  web Frontiers in Psychology pada April tahun ini, menyatakan, banyak kajian menunjukkan bahawa kanak-kanak dwibahasa mengatasi kanak-kanak ekabahasa tentang tugas menguji fungsian eksekutif, tetapi kajian lain tidak menunjukkan apa-apa kesan kedwibahasaan. Kajian yang melibatkan tiga orang daripada penyelidik, iaitu Blom, Boerma, dan Everaert  dari Utrecht University, membandingkan tiga kumpulan kanak-kanak dwibahasa di Belanda, berumur enam hingga tujuh tahun, dengan kumpulan kawalan ekabahasa.

            Para penyelidik itu meminati terutamanya menguji, sama ada kelebihan kognitif dwibahasa ditinggirendahkan atau dimodulet oleh konteks sosiolinguistik penggunaan bahasa. Kesemua tiga kumpulan dwibahasa itu terdedah pada bahasa minoriti, di samping bahasa dominan negara (Belanda). Dua kumpulan dwibahasa didedahkan kepada bahasa wilayah (Frisian, Limburgish), dan kumpulan dwibahasa ketiga didedahkan pada bahasa migran (bahasa Poland). Semua kanak-kanak itu menyertai dua tugas memori kerja (lisan, visuospatial) dan tugas perhatian (perhatian pilihan, penindasan gangguan). Kanak-kanak dwibahas mengatasi kanak-kanak ekabahasa dari segi perhatian pilihan. Kesan kognitif kedwibahasaan paling jelas kelihatan dalam kumpulan Frisian-Belanda dan dalam subkumpulan kanak-kanak migran yang secara relatifnya, cekap dalam bahasa Poland. Kesan ini kurang kuat dalam sampel Limburgish-Belanda. Penyiasatan tentang pola respons ujian  flanker, iaitu menguji penindasan gangguan, menunjukkan bahawa kanak-kanak dwibahasaa lebih kerap menunjukkan kesan persaingan respons berbanding dengan kanak-kanak ekabahasa, menunjukkan bahawa kanak-kanak dwibahasa memberikan perhatian terhadap aspek tugas yang berbeza berbanding dengan kanak-kanak ekabahasa. Kesan kedwibahasaan muncul untuk lisan dan memori kerja visuospatial (visuospatial working memory).

            Kajian itu melibatkan 176 orang kanak-kanak, yang dikelompokkan ke dalam empat kumpulan yang berbeza (ekabahasa Belanda, Frisian-Belanda, Limburgish-Belanda, bahasa Poland-Belanda), dengan 44 orang kanak-kanak dalam setiap kumpulan.  Semua kanak-kanak, sama ada berumur enam atau tujuh tahun (72 – 95 bulan) pada masa ujian.  Selain umur, beberapa kriteria pemilihan digunakan.  Kanak-kanak dengan kepintaran tanpa lisan di bawah 70 tidak dimasukkan, sebagaimana kanak-kanak yang set data penuh yang tidak dapat diperoleh. Seterusnya, dalam kumpulan dwibahasa,   kanak-kanak hanya dimasukkan jika sekurang-kurangnya salah seorang ibu bapa mereka bertutur dalam bahasa bukan Belanda dengan kanak-kanak berkenaan, untuk memastikan bahawa semua kanak-kanak ini dapat dianggap dwibahasa.

            Oleh sebab kajian tersebut terlalu teknikal dan ilmiah sifatnya, maka makalah ini hanya  memetik inti pati kajian itu secara ringkas.  Hasil kajian menyokong hipotesis bahawa  kedwibahasaan  mempengaruhi perkembangan perhatian dan mengesahkan bahawa kesan kedwibahasaan terhadap kognisi ditemui di seluruh latar sosiolinguistik, iaitu kanak-kanak memperoleh bahasa wilayah dan kanak-kanak mempelajari bahasa imigran.

            Kajian ini menunjukkan bahawa kesan kognitif kedwibahasaan ditemui dalam kanak-kanak yang menjadi dwibahasa kerana mereka terdedah terhadap  bahasa wilayah, selain bahasa kebangsaan, dan dalam kanak-kanak yang  menjadi dwibahasa kerana (salah seorang) ibu bapa mereka ialah imigran atau pendatang. Perbandingan tugas yang berbeza menunjukkan bahawa pengalaman dwibahasa mempengaruhi terutamanya bagaimana kanak-kanak mengarahkan perhatian mereka terhadap persekitaran: kelihatan bahawa mereka menganggap lebih banyak maklumat merupakan potensi tugas-relevan dan mereka secara relatifnya berjaya dalam menggunakan maklumat ini dalam tugas yang mereka perlu fokus dan memberikan perhatian secara terpilih.

            Dapatan kajian ini menunjukkan bahawa bagi kanak-kanak imigran, kecekapan di rumah atau bahasa imigran adalah penting untuk kelebihan kognitif untuk membangun dan menunjukkan bahawa kesan kognitif untuk penutur  bahasa wilayah adalah ditinggirendahkan atau dimodulet oleh perbezaan dari segi  latar sosiolinguistik.