Oleh: ZULKIFLI SALLEH
Belanjawan
2012 dibentangkan pada 7 Oktober 2011 ketika ekonomi global masih, dan bahkan
semakin suram, iaitu pertumbuhan yang lemah dan pengangguran yang tinggi di
ekonomi utama dunia, misalnya Amerika
Syarikat 9.1 peratus dan United Kingdom 7.9 peratus. Jika pertumbuhan Keluaran Dalam Negara Kasar
(KDNK) suku kedua tahun ini dijadikan ukuran, boleh dikatakan banyak negara
terhegeh-hegeh, kecuali China yang masih mencatatkan pertumbuhan yang
memberangsangkan, iaitu 9.5 peratus dan diikuti oleh Turki dengan 8.8 peratus,
manakala Malaysia memadai dengan empat peratus.
Tabung Kewangan Antarabangsa (IMF) dalam
World Economic Outlook (WEO) terbaharunya memberikan amaran bahawa Amerika Syarikat dan zon euro
berhadapan dengan risiko terjebak semula ke dalam kemelesetan, kecuali para
penggubal dasar menyelesaikan masalah yang dihadapi oleh dua kuasa ekonomi
terbesar di dunia. Ekonomi global, menurut IMF adalah "dalam bahaya"
dan bahawa ramalannya pemulihan perlahan dan terenjut-enjut dibahayakan
lagi oleh kedalaman krisis hutang kedaulatan Eropah atau percubaan terlalu
terburu-buru untuk mengekang defisit belanjawan Amerika.
Dalam ringkasan eksekutifnya, WEO memaklumkan bahawa aktiviti
global menjadi lemah dan menjadi lebih tidak seimbang, keyakinan jatuh
dengan ketara baru-baru ini, risiko kecenderungan menurun menjadi-jadi.
Unjuran laporan itu menunjukkan bahawa pertumbuhan global adalah
sederhana, iaitu kira-kira empat peratus sepanjang tahun 2012, daripada lima
peratus tahun 2010. Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) sebenar di ekonomi maju
diunjurkan berkembang pada kadar anemia, iaitu kira-kira 1.5 peratus pada tahun
2011 dan dua peratus pada 2012.
Sehari sebelum Perdana Menteri, Datuk Seri
Mohd. Najib Tun Abdul Razak membentangkan Belanjawan 2012, dengan amaran yang
menjadi-jadi tentang kemelesetan curam berganda dan krisis zon euro, Bank of England melancarkan program quantitative easing bernilai 75 bilion
paun. KDNK Britain yang dalam tempoh
dari April hingga Jun tahun ini hanya 0.1 peratus adalah dikatakan berpunca
daripada pemotongan perbelanjaan dan kenaikan cukai yang berlaku terlalu jauh
dan terlalu cepat menjejaskan keyakinan pengguna, membunuh pemulihan, dan
meningkatkan pengangguran.
Pada akhir September lalu, akhbar The Telegraph memetik ahli ekonomi di
Goldman Sachs bahawa wujud risiko yang semakin membesar bahawa ekonomi global
bergerak dari “Kemelesetan Besar” menjunam ke kancah “Kebekuan Besar.” Ahli-ahli
ekonomi itu menjelaskan bahawa kebekuan lazimnya bermaksud tempoh yang
lama bagi pertumbuhan yang lembap, iaitu kira-kira 0.5 peratus, inflasi yang
rendah, pengangguran yang meningkat dan lekit, harga rumah yang beku, dan pulangan
rendah daripada saham. Wujud peluang 40
peratus situasi semasa berkembang ke arah tempoh kebekuan dalam kalangan
ekonomi maju. Mereka berkata, “Trend di
Eropah dan Amerika Syarikat setakat ini masih mengikuti laluan pertumbuhan yang
lazim untuk kebekuan. Melihat 150 tahun
sejarah makroekonomi, kemungkinan berlakunya kebekuan adalah tinggi selepas
krisis kewangan.
Selepas pasaran global kerugian hampir AS$9
trilion, atau kira-kira 15 peratus pada tempoh puncak, April, dalam tempoh tiga bulan, iaitu Mei hingga
Julai, EconoMonitor dalam keluaran
Ogos lalu, menjangkakan bahawa ekonomi dunia semakin dibayangi oleh kebekuan
global, kecuali untuk Asia yang sedang muncul.
Dengan meneliti data keyakinan pengguna yang lembap pada tahun ini,
Gavyn Davies yang menulis dalam blog Financial
Times pada awal Oktober lalu membangkitkan persoalan, sama ada kemelesetan
global atau kebekuan yang berpanjangan.
Dalam pembentangan Belanjawan 2012, dengan
mukadimah yang retorik dan bahasa yang agak berbunga-bunga, Najib menyentuh
prestasi dan cabaran ekonomi, iaitu peningkatan pelaburan langsung asing (FDI)
pada enam pertama 2011 sebanyak 75 peratus, kepada RM21.2 bilion berbanding
dengan RM12.1 bilion pada tempoh yang sama pada 2010. Pelaburan swasta dijangkakan berkembang 15.9
peratus pada tahun 2012, disokong oleh peningkatan pelaburan langsung asing dan
domestik. Beliau menegaskan bahawa
fundamental ekonomi Malaysia masih utuh. Sistem perbankan dan kewangan terus
teguh dengan nisbah modal berwajaran risiko pada 14.8 peratus, jauh melebihi
keperluan antarabangsa lapan peratus. Rizab antarabangsa masih kukuh,
mencatatkan RM414.5 bilion pada 15 September 2011, cukup untuk membiayai 9.5
bulan import tertangguh, di samping 4.5 kali hutang luaran jangka pendek. Pendapatan per kapita dianggarkan meningkat
kepada RM28,725 pada berbanding dengan RM26,175 pada tahun pada tahun 2010.
Najib begitu yakin bahawa ekonomi negara berkembang antara lima peratus
hingga 5.5 peratus pada tahun ini.
Untuk tahun belanjawan, meskipun beliau mengakui bahawa prospek ekonomi
dijangkakan lebih mencabar dan beliau memetik semakan menurun oleh Tabung
Kewangan Antarabangsa (IMF) tentang pertumbuhan
ekonomi dunia kepada empat peratus dan perdagangan global kepada 5.8
peratus, beliau menjangkakan pertumbuhan ekonomi negara adalah antara lima
hingga enam peratus. Pertumbuhan pada tahun 2012 itu dipacu oleh pelaburan
swasta dan awam yang masing-masing dijangkakan meningkat 15.9 peratus dan tujuh
peratus, disokong oleh FDI yang lebih tinggi, pelaksanaan projek Program Transformasi Ekonomi (ETP) dan Rolling Plan Kedua (RP2) di bawah
Rancangan Malaysia Kesepuluh (RMK-10).
Penggunaan swasta dianggarkan meningkat kepada 7.1 peratus berikutan
peningkatan pendapatan boleh guna dan prospek pekerjaan yang lebih
positif. Dari sudut penawaran, sektor
perkhidmatan dijangkakan berkembang 6.5 peratus, manakala sektor pembinaan
tujuh peratus.
Belanjawan
2012 memperuntukkan RM232.8 bilion untuk
melaksanakan semula rancangan pembangunan kerajaan, termasuk projek dan program
RP2, NKEA, NKRA, dan SRI, dengan tumpuan terhadap kesejahteraan rakyat. Daripada jumlah itu, RM181.6 bilion untuk
perbelanjaan mengurus dan RM51.2 bilion
untuk perbelanjaan pembangunan.
Lazimnya,
pertumbuhan ekonomi dirangsangkan
oleh perbelanjaan pembangunan, tetapi setiap tahun, perbelajaan ini jauh
lebih rendah jika dibandingkan dengan perbelajaan mengurus, bahkan lebih rendah
daripada perbelanjaan mengurus untuk
emolumen yang bernilai RM52 bilion. Dalam keadaan ekonomi masih bergelut dengan krisis, lazimnya isi
rumah dan sektor swasta lebih berminat “menyorok wang,” iaitu isi rumah menggunakan wang mereka
dengan berhati-hati, manakala sektor swasta keberatan untuk melabur. Apabila berhadapan dengan keadaan seperti
ini, seperti yang pernah dibahaskan oleh John Maynard Keynes, kerajaan perlu
memainkan peranan utama dengan mengeluarkan peruntukan bagi “projek kerja raya”
supaya dapat mewujudkan permintaan agregat.
Untuk perbelanjaan pembangunan, RM29.8 bilion disediakan
bagi sektor ekonomi untuk menyokong keperluan
infrastruktur, industri dan pertanian, di samping pembangunan luar bandar.
Sementara RM13.6 bilion diperuntukkan bagi sektor sosial, termasuk pendidikan
dan latihan, kesihatan, kebajikan, perumahan, dan pembangunan komuniti.
Kedua-dua sektor ini diharapkan dapat memacu pertumbuhan ekonomi. Namun begitu,
kita perlu akur bahawa kekangan yang terpaksa dihadapi dalam projek pembangunan:
kelewatan pelaksanaannya. Kelewatan pelaksanaan projek bermakna
kelewatan perbelanjaan yang pastinya boleh menjejaskan pertumbuhan.
Seperti yang diketahui,
kecuali China, banyak negara lain, seperti Amerika Syarikat, Jepun, dan
beberapa negara Eropah, kecuali Jerman,
adalah terhuhung-hayang di tepi curam yang dalam. Untuk Amerika
Syarikat, seperti yang dibayangkan oleh Michael Gerson dalam akhbar The Washington Post lebih sebulan yang lalu, “pemulihan ekonomi Amerika kini
berhadapan dengan hanya dua halangan.
Malangnya, halangan itu terlalu besar: politik yang hancur di Amerika
Syarikat dan politik yang hancur di Eropah.” Dalam Belanjawan 2012, kerajaan
sedar akan persekitaran luaran yang semakin mencabar, dengan itu, usaha
dilakukan untuk memperkukuh ekonomi domestik. Bagi terus memantapkan pertumbuhan
ekonomi negara, kerajaan akan melaksanakan Pakej Rancangan Khas yang bernilai
RM6 bilion dibiayai melalui Private
Financing Initiative.
Sesungguhnya, kerajaan mengambil langkah bijak dengan
memberikan tumpuan terhadap perusahaan kecil dan sederhana (PKS). Pada tanggapan umum, sektor korporat
memainkan peranan penting dalam ekonomi negara, sedangkan peranan PKS tidak
kurang pentingnya. Hakikatnya, PKS merupakan tunjang ekonomi sesebuah
negara, termasuk di negara maju. Seperti yang dinyatakan dalam Belanjawan
2012, PKS menyumbangkan kira-kira 31 peratus KDNK, 56 peratus tenaga kerja, dan
mencakupi 19 peratus jumlah eksport. Sebagai usaha meningkatkan lagi sumbangan PKS
kepada pertumbuhan ekonomi, Dana Pembiayaan SME patuh syariah berjumlah RM2
bilion diwujudkan pada tahun 2012.
Kerajaan juga menyediakan SME Revitalisation Fund dengan dana
bernilai RM100 juta untuk membantu usahawan yang gagal kerana faktor di luar
kawalan mereka.
Salah satu faktor negara maju, terjebak
dalam pertumbuhan yang lemah ialah
mereka begitu pantas melaksanakan jimat cermat, mengurangkan perbelanjaan
kerajaan, dan menaikkan cukai. Demi mengurangkan defisit, kerajaan mula
meninggalkan negara kebajikan. Dalam
Belanjawan 2012, jelas bahawa kerajaan Malaysia tidak mengikuti langkah yang
bukan sahaja tidak popular itu, tetapi
juga menempuh kegagalan, dengan meneruskan pelbagai program kebajikan untuk
rakyat. Selain subsidi makanan dan
petroleum dan bantuan tunai, pada tahun 2012, kerajaan akan memperuntukkan
RM1.2 bilion untuk program Kebajikan Rakyat 1Malaysia atau KARISMA, yang antara
lain, termasuk menyediakan bantuan untuk warga emas miskin dengan RM300
sebulan; bantuan untuk kanak-kanak miskin RM100 sebulan dengan maksimum RM450
sebulan; di samping bantuan dan elaun untuk orang kurang upaya antara RM150
hingga RM300 sebulan.
Dalam testimoninya di
hadapan Jawatankuasa Bersama Ekonomi pada awal Oktober lalu, Pengerusi Rizab
Persekutuan, Ben S. Bernanke mendesak Kongres supaya mengelakkan tindakan yang
mungkin "menghalang pemulihan ekonomi yang sedang berlaku," manakala
secara serentak melaksanakan rancangan untuk mengurangkan defisit masa depan
dalam jangka panjang. Beliau menambah bahawa "belanjawan Persekutuan
jelas pada masa sekarang tidak pada laluan mapan." Bernanke memaklumkan
bahawa para pemimpin Rizab Persekutuan terpaksa merendahkan jangkaan mereka
untuk pertumbuhan ekonomi Amerika Syarikat. Beliau meminta Kongres
menangani kedua-duanya, iaitu defisit belanjawan jangka panjang dan kesukaran
ekonomi jangka pendek. Mesej yang ingin disampaikan oleh Bernanke itu
ialah pastikan tindakan mengurangkan defisit tidak menjejaskan pertumbuhan
ekonomi dan meningkatkan kadar pengangguran.
Dalam Belanjawan 2012 dinyatakan bahawa
jumlah hasil kerajaan Persekutuan dijangkakan meningkat sebanyak 1.9 peratus
kepada RM186.9 bilion pada tahun 2012 berbanding dengan RM183.4 bilion pada
tahun 2011. Dengan mengambil kira hasil
dan perbelanjaan yang dianggarkan, defisit kerajaan Persekutuan pada tahun 2012
dijangkakan 4.7 peratus berbanding dengan 5.4 peratus pada 2011. Memang wajar kerajaan mengurangkan defisit
yang berlaku agak lama, tetapi langkah
mengurangkan defisit secara tergesa-gesa, boleh membawa padah, seperti yang
dialami oleh Amerika Syarikat dan Eropah
sekarang.
Selepas Belanjawan 2012 dibentangkan di Dewan
Rakyat, dalam Facebook kelihatan rasa kurang senang bahawa belanjawan ini
seolah-olahnya untuk penjawat awam, tetapi mengetepikan pekerja swasta yang
juga mengharapkan sesuatu, seperti lanjutan umur persaraan. Pendek kata, belanjawan ini menggembirakan
golongan tertentu, tetapi mengecewakan golongan yang lain.
Melampaui persoalan tersebut, sesuatu yang
lebih serius perlu dilihat, iaitu mampukah Belanjawan 2012 menghindari kebekuan
dan memacu pertumbuhan? Jawapannya
terletak pada peruntukan RM232.8 bilion yang merupakan benteng dan pada masa yang
sama sebagai perangsang. Juga perlu dinyatakan bahawa “dekad yang hilang” yang
dialami oleh Jepun pada tahun 1990-an, kini menghantui sebelah menyebelah
Atlantik.
(Nota: Tulisan asal makalah yang pernah diterbitkan dalam Dewan Ekonomi, November 2011.)