Khamis, 1 Februari 2018
Oleh: ZULKIFLI SALLEH
Bersempena 60 tahun Malaysia merdeka, Perdana Menteri
Dato’ Seri Mohd. Najib Tun Abdul Razak menulis amalan dan kesuburan demokrasi di negara ini. Dalam “Rekod
Demokrasi Malaysia” yang diterbitkan dalam beberapa akhbar pada 11 September,
Mohd. Najib, antaranya menulis, “sebenarnya, apabila membicarakan pilihan raya
yang sengit dan kebebasan anda menyuarakan fikiran, Malaysia mempunyai rekod
demokrasi yang paling kukuh dan paling lama di seluruh Asia Tenggara.” Beliau
mengemukakan contoh bahawa pelbagai parti memenangi beberapa negeri dan
ahli-ahli politik yang ternama kehilangan kerusi mereka. Tambah beliau, kerana tiada keputusan yang
boleh ditetapkan dalam pilihan raya yang demokratik dan bebas. Terpulang kepada
rakyat kepada rakyat untuk membuat pilihan dan itu merupakan satu rekod yang
seluruh rakyat Malaysia patut berasa bangga.
Mohd.
Najib menegaskan bahawa demokrasi yang masih hidup di Malaysia dan bawah
pentadbiran beliau, demokrasi diperkukuhkan lagi dengan lagi dengan pelbagai
pembaharuan paling meluas sejak kemerdekaan. Kita telah memansuhkan Akta
Keselamatan Dalam Negeri (ISA) dan menamatkan Darurat yang wujud selama lebih
60 tahun. Sebelum itu, beliau menyerang seseorang yang beliau anggap
“”diktator” yang berkuasa selama 22
tahun. Ketika individu berkenaan menjadi
Perdana Menteri ratusan orang telah dipenjarakan di ISA. Beberapa akhbar, termasuk sebuah akhbar
harian nasional telah ditutup. Badan kehakiman diserang. Kapitalisme yang
berunsur kronisme berleluasa dengan menyaksikan perjanjian yang amat membebankan rakyat hari ini. Rakyat tidak
mempunyai hak untuk berdemonstrasi dan para pelajar tidak dibenarkan melibatkan
diri dalam politik. Mohd. Najib turut menyentuh badan kehakiman di Malaysia
yang memperoleh semula kebebasan, berbeza dengan era kegelapan semasa krisis
kehakiman pada tahun 1988.
Sejak
pilihan raya Majlis Perundangan Persekutuan diadakan pada tahun 1955, pilihan
raya di negara ini diadakan setiap lima tahun sekali, bahkan ada kalanya lebih
awal, iaitu empat tahun sekali. Dalam tempoh itu, beberapa negeri pernah jatuh
ke tangan pembangkang, iaitu Kelantan,
Terengganu, Pulau Pinang, Sabah, Selangor, Kedah, dan Perak. Meskipun akibat
Peristiwa 13 Mei 1969, Darurat
telah diisytiharkan di seluruh negara pada 15 Mei 1969, dan Parlimen digantung dan
Majlis Gerakan Negara (Mageran), dan memetik Tun Dr. Ismail Abdul
Rahman, "demokrasi telah mati di Malaysia,” beberapa tahun kemudian,
demokrasi dipulihkan.
Ketika Tun Abdul Razak Hussein menggantikan
Tunku Abdul Rahman Putra sebagai Perdana
Menteri pada 22 September 1970, Darurat masih dikuatkuasakan dan
Parlimen masih digantung. Pemusatan kuasa adalah dalam tangan beliau, iaitu
sebagai Perdana Menteri dan Pengarah Mageran, boleh mendorong beliau untuk menjadi autokrat.
Bahkan, sejak pelantikan Tun Abdul Razak
sebagai Pengarah Mageran, yang mempunyai kuasa mutlak, beliau dikhuatiri
menjadi “diktator” untuk mentadbir
negara. Beliau boleh terus kekal di mercu kuasa dengan cara merancang kekacauan
sekali-sekala untuk mengaburi mata rakyat bahawa negara belum aman lagi.
Namun begitu, sebagai
seorang diktator yang bukan atas kemahuan sendiri, Tun Abdul Razak dikatakan
meminta pertolongan daripada Tun Muhammad
Ghazali Shafie, untuk melakukan
tugas memulihkan keamanan negara yang semakin memburuk akibat rusuhan kaum itu.
Tun Abdul Razak dijangkakan dengan mudah boleh menjadi diktator waktu itu,
tetapi dengan adanya Tun Dr. Ismail yang
menyertai Kabinet semula dan menganggotai
Mageran, beliau tidak pernah
menggunakan kuasa dengan maksud begitu. Sebagai seorang politikus dan pentadbir
yang cukup berpengalaman, Tun Abdul
Razak cukup sedar akan bahaya menggunakan pemerintahan kuku besi dalam
masyarakat majmuk yang unik seperti di Malaysia. Tan Sri Noordin Sopiee, dalam belangsukawa
yang ditulis apabila Tun Abdul Razak meninggal dunia: “Tun barangkali bekerja lebih keras daripada
mana-mana diktator dalam sejarah untuk menyingkirkan kuasa diktator dari
tangannya sendiri dan berusaha menjauhinya.”
Tun Abdul Razak membuktikan komitmen untuk menghidupkan
semula demokrasi, bermula dengan mengadakan pilihan raya yang ditangguhkan di
Sabah dan Sarawak. “Setelah keadaan
semakin pulih, pada 12 Mei 1970, beliau memutuskan untuk menyambung semula
pilihan raya di Sarawak dan Sabah yang tertangguh akibat tercetusnya Peristiwa
13 Mei. Di Sarawak, pilihan raya
disambung semula pada 6 Jun - 4 Julai 1970, manakala di Sabah pilihan raya
diadakan pada 21 – 27 Jun 1970. Keputusan pilihan raya di dua buah negeri
penting untuk pemulihan demokrasi di Malaysia, seperti yang diberikan
amaran oleh Tun Dr. Ismail yang ketika
itu Timbalan Perdana Menteri, “sekiranya keputusan pilihan raya di Sabah dan
Sarawak tidak dapat memberikan majoriti dua pertiga kepada Perikatan dalam
Parlimen, demokrasi berparlimen tidak mungkin diwujudkan kembali.”
Di luar jangkaan
banyak pihak, demokrasi dipulihkan, dan Tun Abdul Razak dipetik sebagai memberitahu sidang Parlimen pertama selepas
negara kembali kepada demokrasi pada 23 Februari 1971: “Saya sentiasa memikir dan menjalankan
berbagai-bagai usaha untuk memulihkan keadaan dan suasana di dalam negara ini
seperti sedia kala supaya dapatlah diadakan semula sidang Parlimen di mana
ahli-ahli Yang Berhormat dapat melaksanakan tugas masing-masing sebagai wakil
rakyat.”
Sebagai
Pengarah Mageran, Tun Abdul Razak pernah menjelaskan bahawa demokrasi tidak berfungsi di Malaysia dari segi
kesamaan politik semata-mata. Proses demokratik mesti diterjemahkan juga dari
segi agihan saksama kekayaan dan peluang. Sememangnya, Tun Abdul Razak bukan sekadar berjaya
memulihkan keamanan dan menghidupkan semula demokrasi, tetapi juga memastikan
negara bangsa Malaysia tidak runtuh dan menghindarkan Balkanization.
Tanpa komitmen dan usaha gigih Tun Abdul Razak dan Tun Dr.
Ismail, Malaysia mungkin boleh dikatakan
negara awal yang mengalami kegagalan demokrasi. Mungkin juga boleh dijadikan kajian kes tentang kegagalan
demokrasi di sebuah negara membangun.
Walau bagaimanapun, “kejayaan negara kita mengamalkan
sistem demokrasi yang stabil” – memetik Mohd. Najib sekali lagi, tidak bermakna
bahawa sistem ini terus subur di peringkat global. Di banyak negara, demokrasi
seakan-akan berundur atau surut, termasuk di Amerika Syarikat sendiri. Pada
Januari tahun ini, The Economist Intelligence Unit, menurunkan gred negara itu daripada “demokrasi penuh”
kepada “demokrasi bercacat,” kerana
“kemerosotan seterusnya kepercayaan terhadap kerajaan dan pegawai yang dipilih.”
Kepercayaan popular terhadap kerajaan, wakil yang
dipilih, dan parti politik jatuh pada tahap sangat rendah di Amerika Syarikat. Kemerosotan
ini merupakan trend jangka panjang dan trend mendahului pemilihan Donald Trump
sebagai Presiden Amerika Syarikat. Negara itu mengalami “demokrasi bercacat”
sejak beberapa tahun, dan bahkan jika tidak pilihan raya pada tahun 2016,
skornya akan menyusup bawah 8.00. Pada tahun 2015, penarafan Amerika Syarikat
ialah 8.05, dan pada tahun 2016, ialah 7.98, meletakkan negara itu di tangga
ke-21 – hanya di belakang Jepun dan hanya di hadapan Republik
Cabo Verde. Amerika Syarikat tidak tergolong dalam kategori negara
autoritarian dunia, tetapi bersama-sama Bulgaria, Perancis, India, dan
Mongolia. Akan tetapi, Amerika Syarikat tidak lagi tergolong dalam
kategori “demokrasi penuh” yang diduduki oleh Australia, Kanada, Jerman, dan
United Kingdom. Daripada 165 buah negara merdeka dua buah wilayah, Norway menduduki tangga paling
atas, manakala Korea Utara kekal paling bawah. Iceland dan Sweden masing-masing
menduduki tempat kedua dan ketiga tertinggi.
Sesebuah negara mesti mengekalkan penarafan 8.00 yang melibatkan 60
petunjuk yang merentas lima kategori luas, iaitu proses pilihan raya dan
pluralisme, fungsi kerajaan, penyertaan
politik, budaya politik demokratik, dan hak kebebasan awam.
Walau bagaimanapun, Joan Hoey, editor laporan itu
memberitahu bahawa penarafan yang rendah itu bukannya akibat langsung Donald
Trump. “Sebaliknya, pemilihan Trump sebagai Presiden Amerika Syarikat adalah
bahagian besar akibat masalah yang berlarutan tentang demokrasi di Amerika Syarikat,”
jelas Hoey.
Laporan 2016 Democracy Index, memerhatikan “punca yang dalam tentang krisis demokrasi
sekarang di dunia maju” dan memeriksa dengan teliti keadaan demokrasi di setiap
wilayah. Menurut laporan itu, demokrasi
mempunyai tahun sukar pada tahun 2016, dengan tidak wilayah global mencapai
penambahbaikan dalam skor puratanya dan hampir dua kali ganda, iaitu sebanyak
72 buah negara, merosot dari segi skor. Eropah Timur mengalami gerakan ke belakang
yang paling teruk.
Sementara itu, dua buah negara di Asia Tenggara, iaitu
Myanmar dan Kemboja jelas menunjukkan kegagalan peralihan ke arah demokrasi. Myanmar
berhubung dengan layanan terhadap Rohingya, yang menurut Zeid
Ra‘ad al-Hussein, Pesuruhjaya Tinggi untuk Hak Asasi Manusia Pertubuhan
Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB), tidak ubah seperti “pembersihan etnik buku
teks” apabila mereka dibunuh oleh
pasukan keselamatan negara itu, kediaman
mereka di Rakhine dibakar, dan sepanjang tiga minggu, iaitu sejak Ogos hingga
September 2017, dianggarkan 400,000 orang menjadi pelarian mencari perlindungan
di Bangladesh.
Namun begitu, tatkala warga dunia mengutuk kekejaman yang
dilakukan terhadap Rohingya, pemimpin de
facto, penerima Hadiah Nobel Keamanan - yang kononnya memperlihatkan
dirinya sebagai pejuang demokrasi - Aung
San Suu Kyi, sekadar mendiamkan diri. Bahkan, dia melabelkan Rohingya
pengganas, dan dengan itu, merestui kekejaman terhadap mereka. Pada April tahun ini, beliau menafikan
laporan pembersihan etnik dan berjanji Rohingya akan selamat sekiranya mereka
pulang semula ke Myanmar.
“Aung San Suu Kyi, bukan hanya mendiamkan diri tentang
kekejaman yang menjadi-jadi terhadap 1.3 juta minoriti kuat Rohingya di
negaranya, bahkan dia tidak akan menarik balik sekatan keras terhadap akses
kemanusiaan kepada mangsa,” tulis Pankaj Mishra dalam BloombergView,
“Our New Culture of Cruelty.”
Kini, tekanan antarabangsa terhadap Suu Kyi supaya
menghentikan keganasan dan memastikan Rohingya pulang ke negeri mereka dengan
selamat semakin memuncak. Wujud petisyen beliau dilucutkan Hadiah Nobel
Keamanan mencapai hampir setengah juta tandatangan. “Akan tetapi, Suu Kyi yang
masih popular di Myanmar, tidak mengendahkan komuniti antarabangsa dan
menunjukkan bahawa dia tidak mempercayai laporan tentang keganasan etnik,”
tulis Sofia Lott Persio, “Why Myanmar Hates the Rohingya” dalam Newsweek.
Suu Kyi yang ketika menampilkan dirinya
sebagai pejuang demokrasi dan keamanan sibuk ke sana ke mari untuk menemui
komuniti antarabangsa, mengumumkan bahawa dia tidak akan hadir sesi Perhimpunan
Agung PBB ke-72 di New York yang bermula pada pertengahan September.
Di Kemboja pula, bimbang akan kalah dalam pilihan raya
tahun depan, maka parti yang memerintah. iaitu Parti Rakyat Kemboja, pada bulan
Ogos melancarkan beberapa serangan terhadap sesiapa sahaja yang dianggap
pengancam kuasanya. Selepas kehilangan sokongan kepada Parti Penyelamat
Kebangsaan Kemboja (Cambodia National Rescue Party) dalam pilihan raya tempatan Jun tahun ini, Parti
Rakyat Kemboja paranoid bahawa gelombang pendapat awam
menentang mereka.
Dalam “Cambodia’s
Dying Democracy,” Elliot Brennan yang menulis untuk laman web Lowy
Institute mendedahkan, pada hari Isnin (4 September), akhbar bahasa Inggeris
yang sangat dihormati, The Cambodia
Daily, akibat tekanan kerajaan supaya ditutup, menerbitkan edisi
terakhirnya. Muka depannya dengan foto pemimpin pembangkang Kemboja, Kem Sokha,
diiringi ke tempat tahanan oleh polis selepas ditahan pada hari Ahad. Dua
peristiwa ini menandakan keterukan negara itu dan merupakan pemecutan usaha Perdana Menteri Hu Sen untuk
mendiamkan pembangkang dan memastikan kemenangan dalam pilihan raya umum tahun
depan. Bersama-sama usaha menghancurkan
kebebasan akhbar ialah penahanan dan ancaman berterusan terhadap mereka yang
menentang kerajaan. Penahanan pemimpin pembangkang, Kem Sokha kerana
pengkhianatan – dia dituduh berkonspirasi dengan Amerika Syarikat – adalah
menandakan kematian demokrasi di Kemboja di bawah pemerintahan Hun Sen.
Tatkala
Perdana Menteri Mohd. Najib bergembira dan berbangga dengan kesuburan demokrasi
di Malaysia, di banyak negara pula, demokrasi tidak lagi mekar dan indah. Untuk
negara kita Malaysia, satu harapan yang
hakiki, ialah perisytiharan beberapa
dekad lalu bahawa “demokrasi telah mati di
Malaysia,” adalah yang pertama dan yang terakhir.
No comments:
Post a Comment