SELASA, 3 November 2020
Oleh: ZULKIFLI SALLEH
Pemimpin agung selalunya lahir semasa krisis dan
kepimpinan seseorang pemimpin akan terbukti semasa krisis. Ketika krisis
berlaku, sesetengah pemimpin lebih memikirkan penakatan atau kelangsungan hidup
mereka daripada memikirkan nasib rakyat. Sesungguhnya, Kerebakan virus
korona membuka peluang kepada orang
ramai untuk memerhatikan dan menilai peribadi dan kelakuan pemimpin
mereka. Siapakah pemimpin yang
sentiasa bersama-sama rakyat yang dalam kesusahan dan ketakutan akibat COVID-19?
Antara pemimpin yang paling menonjol, ialah Perdana
Menteri New Zealand Jacinda Ardern. Ketika berlaku serangan pengganas ke atas masjid
di Christchurh pada pertengahan Mac 2019,
ketika orang Islam menunaikan solat
Jumaat, mengorbankan lebih 50 nyawa, Ardern menunjukkan kepimpinan yang
disanjung oleh warga dunia yang cintakan keamanan. Kini, ketika negaranya dan
dunia dilanda krisis virus korona, sekali lagi beliau menunjukkan kepimpinan
yang mengagumkan. Meskipun penduduk New
Zealand lebih kecil jika dibandingkan
dengan negara, seperti Amerika Syarikat dan United Kingdom, yang jumlah
penduduk jauh lebih banyak, angka ini masih jauh lebih rendah. Ireland, negara
yang jumlah penduduknya sama, mencatatkan 400 kematian setakat pertengahan
April.
Akhbar The Independent pada 15 April, yang
muncul dengan “7 Lessons All World Leaders Can Learn from
Jacinda Ardern's Approach to the Coronavirus Crisis,” menegaskan bahawa juga menarik untuk melihat cara Ardern
yang dengan tenang menuntun negaranya mengharungi krisis ini.
Akhbar itu mengemukakan tujuh pengajaran yang pemimpin
lain di dunia dapat belajar daripada pendekatan Ardern untuk menangani krisis
virus korona.
Pertama, bertindak secara muktamad sebelum perkara menjadi benar-benar buruk. Mesej Ardern untuk
New Zealand mudah: “Kita bertindak tegas, kita bertindak awal.” Sejak
permulaan, Ardern menyatakan bahawa New Zealand mempunyai “jendela peluang”
untuk meminimumkan mudarat yang disebabkan oleh virus.
Kedua, menunjukkan sisi kemanusiaan. Sememangnya, penting
ketika krisis bahawa orang ramai berasa, seperti pemimpin mereka ialah orang
yang memahami mereka. Ardern secara jelas menunjukkan bagaimana tindakannya
menyentuh emosi setiap orang.
Ketiga, Ardern memastikan mesejnya jelas dan konsisten. Beliau tidak
mencampuradukkan kata-katanya atau mengelirukan orang ramai, sama ada, memang
OK untuk pergi ke taman. Beliau juga tidak keliru antara kuarantin tujuh hari
dengan 14 hari dan beliau tidak mengubah strategi sama sekali pada sebarang
masa.
Keempat, Ardern tidak menyembunyikan potensi situasi
berbahaya. Beliau terbuka dan jujur bahawa virus korona memerlukan beberapa
“sekatan pergerakan dalam sejarah moden” yang sangat besar. Beliau melayan
orang ramai, seperti orang dewasa, dengan berkata bahawa kerajaan “akan melakukan
segala-galanya untuk melindungi mereka,” sambil menggesa orang ramai supaya
mematuhi garis panduan.
Kelima, menurut apakah yang berkesan. Para pemimpin di
seluruh dunia bercakap besar sekitar pengujian. United Kingdom dan Amerika
Syarikat kedua-duanya sungguh perlahan dalam melakukan ujian terhadap orang
ramai. Pengujian yang pantas dihargai dengan “mendatarkan keluk” di negara,
seperti Korea Selatan dan Taiwan, pendekatan yang diambil oleh New Zealand.
Keenam, melakukan apa yang kita suruh orang lain lakukan.
Ini nampak mudah, tetapi semua taklimat akhbar Ardern dijalankan dengan
mematuhi garis panduan beliau sendiri, seperti kelakuan beliau sendiri sejak
krisis bermula.
Ketujuh, menekankan kebaikan hati. Dalam satu taklimat
akhbar, Ardern rakyatnya: “Kuat dan baik hati.” Beliau juga senyum sepanjang
taklimat akhbarnya, membuktikan bahawa anda tidak perlu supaya orang ramai
dengar anda sekiranya anda yakin dengan rancangan anda.
Pendekatan Ardern itu jauh berbeza jika dibandingkan
dengan tindak-tanduk beberapa orang pemimpin
yang jelas terperangkap dalam “penangguhan dan penafian,” antaranya
Presiden Amerika Syarikat Donald Trump, Perdana Menteri British Boris Johnson,
dan Perdana Menteri India Narendra Modi. Dan tidak ketinggalan pemimpin
yang pernah memerintah Malaysia selama 22 bulan, ketika wabak dari
Wuhan, China mula melanda negara ini. Ada yang berseloroh “kandang lembu;” ada
yang berkata, “tidak akan sekat pelancong dari China;” ada yang berkata, “kerajaan ada pengalaman dalam
menangani wabak;” ada yang memandang rendah peringatan Pertubuhan Kesihatan
Sedunia (WHO) bahawa Malaysia dan negara serantau diancam wabak yang serius.
Setakat 23 April, Amerika Syarikat masih kekal sebagai
negara tertinggi di dunia, dengan 851,586 kes, 47,808 kematian, dan 84,177
pesakit yang pulih. Sementara dalam kalangan negeri di negara itu, New York
yang tertinggi, dengan 262,268 kes dan 20,354
kematian. Namun begitu, di New York yang
merupakan pusat gempa wabak di Amerika Syarikat, pemimpin berkarisma telah muncul, iaitu Andrew Cuomo. Beliau pernah berkhidmat dalam
pentadbiran Presiden Bill Clinton dan
merupakan Gabenor New York lebih 10 tahun. Cuomo sangat terkenal sebelum ini,
tetapi beliau menunjukkan keupayaan yang luar biasa untuk mengurus komunikasi
ketika dalam krisis virus korona.
Gerard Guiu yang menulis melalui laman web Ideas LLYC,
“Communicating in a Pandemic: New York Governor Andrew Cuomo’s Keys to Success,”
mengenal pasti kunci kejayaan itu: pemikiran kompleks, komunikasi mudah; kejujuran;
empati dan kerohanian; menjadikan tajuk berita; media sosial, perkongsian dengan pemegang
taruh sosial; imej dan kebolehpercayaan; kepimpinan; kelajuan dan proaktif; dan bahasa
gerak-geri.
Dalam masa yang sangat singkat, Cuomo menjadi watak utama
dalam krisis COVID-19 di Amerika Syarikat. Beliau contoh yang baik untuk diikuti
oleh komunikator profesional dan ahli politik yang fikir mereka masih boleh
belajar dan bertambah baik sekiranya mereka mahu. “Perkara baik (sedih), ialah
Cuomo akan berkemungkinan memberi kita pengajaran untuk seketika. Walau
bagaimanapun, dari perspektif komunikasi, tindakan beliau berbaloi untuk kia
analisis,” tegas Guiu. “Lebih baik perhatikan dengan apa yang beliau lakukan – dari rumah. #IDuduk
Rumah.”
Carmine Gallo yang mengkaji komunikasi krisis muncul
dengan “Finding the Right Words
in a Crisis” dalam Harvard Business Review, menegaskan apabila Gabenor New York Andrew Cuomo
mengumumkan bahawa semua pekerja bukan
perlu sepatutnya duduk rumah untuk memperlahankan penyebaran virus korona
baharu, pemberita bertanya mengapa beliau memutuskan untuk mengeluarkan perintah
“lindung di tempat” (shelter-in-place). Cuomo membetulkan pemberita itu:
“Ini bukan lindung di tempat. Kata-kata penting, kerana orang ramai berasa
takut, dan orang ramai panik. Lindung di tempat kini digunakan untuk penembak
aktif atau kejadian tembakan di sekolah. Kita melawan perang pada dua barisan. Kita
melawan virus, dan kita melawan ketakutan.
Apabila kita bertindak terhadap ketakutan, maka kita di tempat
berbahaya.”
Sepanjang sejarah manusia, para pemimpin bergantung pada kata-kata
mereka untuk mencetuskan tindakan. Dan banyak ahli ekonomi dan ketua pegawai
eksekutif bersumpah bahawa kata-kata merupakan alat paling penting di dunia
yang kepimpinan “perintah dan kawalan” memberikan laluan kepada kuasa melalui
pujukan.
Perlu dinyatakan, menurut Garth S. Jowett dan Victoria O’Donnell dalam buku Propaganda
and Persuasion, pujukan sebagai
subset komunikasi biasanya ditakrifkan sebagai “proses komunikatif untuk
mempengaruhi pihak lain. Mesej pemujukan mempunyai sudut pandangan atau
kelakuan yang diingini untuk penerima supaya menerima pakai dalam cara sukarela.” Mereka juga memetik sumber yang juga mentakrifkan pujukan, iaitu sebagai proses yang kompleks, berterusan,
saling tindak yang pengirim dan penerima dikaitkan dengan simbol, lisan, dan
bukan lisan, menerusi pemujuk yang cuba
mempengaruhi orang yang dipujuk untuk menerima pakai perubahan sikap atau
kelakuan yang dinyatakan kerana orang yang dipujuk mempunyai tanggapan yang
diperbesar atau berubah. Takrif lain menyatakan pujukan ialah proses simbolik
yang komunikator cuba meyakinkan orang lain supaya mengubah sikap dan kelakuan
mereka berhubung dengan isu menerusi penghantaran mesej, dalam atmosfera
pilihan bebas.
Menurut Jowett dan O’Donnell lagi, proses pemujukan ialah
suatu saling tindak yang penerima menjangkakan pencapaian hasrat keperluan atau
keinginan peribadi atau masyarakat sekiranya tujuan pemujukan diterima pakai.
Pemujuk juga mempunyai keperluan yang dicapai sekiranya orang yang dipujuk
menerima tujuan pemujukan. Oleh sebab kedua-duanya, iaitu pemujuk dan orang
yang dipujuk berpeluang untuk mempunyai keperluan mereka yang dicapai, maka
pujukan dianggap sebagai lebih sebagai pemuasan bersama berbanding sebagai
propaganda. Orang ramai memberikan
respons terhadap pujukan yang berjanji untuk menolong mereka dalam beberapa
cara dengan memuaskan kemahuan dan keperluan mereka. Itulah sebabnya pemujuk
mesti fikir dari segi keperluan orang yang dipujuk, di samping keperluan dia
sendiri. Pujukan ialah proses salingan yang kedua-dua belah pihak bergantung
antara satu sama lain.
“Cuomo menguasai kemahiran pujukan,” tulis Gallo. “Taklimat
akhbar beliau menunjukkan bagaimana pada masa krisis, kata adalah penting untuk
menarik perhatian dan kepercayaan orang khalayak anda. Para pemimpin perniagaan
yang mahu berkhidmat sebagai mata arah kejelasan dan mengharapkan pasukan
mereka pada masa ketidakpastian dapat mengikuti tuntunan mereka dengan
menerapkan beberapa praktik terbaik untuk ucapan mereka.”
Gallo juga mengenal pasti kelebihan Cuomo dari segi komunikasi: menggantikan
perkataan yang panjang dengan yang pendek: “Duduk Rumah. Hentikan Rebak;” dan mencari
analogi, apabila beliau menghidupkan semula analogi “hos api” Presiden Franklin D. Roosevelt untuk
membendung musuh. Yang ketiga, menjadikan sesuatu krisis itu peribadi, tetapi
beliau tidak menyebut Cuomo.
“Seperti virus,” tegas Gallo, “kata-kata merupakan jangkitan. Kata-kata
boleh menyemai ketakutan dan panik atau memudahkan pemahaman dan menenteramkan.
Selain itu, kata-kata boleh mencetuskan tindakan. Oleh itu, pilihlah kata dengan hati-hati.”
Kita boleh tambah di sini: “Terlajak
perahu boleh diundur, terlajak kata, buruk padahnya; “Sebab pulut santan
binasa, sebab mulut badan binasa.” Oleh itu, “tiada kata secantik bahasa.”
Tutur kata bukan sekadar mencerminkan keperibadian penuturnya, tetapi juga
dapat membentuk tanggapan khalayak dan seterusnya, membentuk pendapat awam.
No comments:
Post a Comment