Oleh: ZULKIFLI SALLEH
Serangan berkembar yang dilakukan oleh Anders Behring Breivik seorang diri, meledakkan
bangunan kerajaan di Oslo, dan beberapa jam kemudian, menyerang perkhemahan
belia di Pulau Utoya pada akhir Julai tahun lalu (2011), mengorbankan 76 nyawa, membangkitkan kesedaran tentang kewujudan neo-Nazi bukan sahaja di negara itu,
tetapi juga di negara lain, seperti Sweden, Belgium, dan Jerman. Banyak orang menyertai neo-Nazi dan ideologi
kanan jauh yang lain berasa diri mereka
dilucutkan kuasa dan dipinggirkan, dan percaya bahawa cara untuk mengatasi
masalah ini dengan berpatah balik ke masa lalu yang “tulen” yang indah,
berasaskan kaum dan pada takat tertentu berasaskan agama.
Kira-kira
empat tahun lalu, pernah ditonjolkan kebangkitan neo-Nazi di Eropah Timur dan
Rusia. Tujuh
puluh lima tahun selepas Hitler berkuasa di Jerman pengaruh ideologinya yang
mendatangkan keburukan hidup dengan bilangan yang meningkat dari segi serangan
rasis yang dilaporkan, terutamanya di negara bekas Kesatuan Soviet. Di Rusia,
salah satu kawasan pergolakan utama untuk kegiatan neo-Nazi, aktivis hak asasi
manusia menganggarkan wujud kira-kira 70,000 skinheads.
Sementara di republik Baltic, iaitu Estonia, Luthuania, dan Latvia,
kumpulan neo-Nazi kebanyakannya terpinggir daripada politik arus perdana.
Negara lain yang menyaksikan kebangkitan neo-Nazi, meskipun kecil, ialah
Ukraine, Slovak, Republik Czech, Poland, dan Hungary. Negara
demokrasi yang lama wujud di Eropah Barat juga didapati tidak kebal daripada
sebatan neo-Nazi dengan serangan dan gerakan kanan jauh di negara, seperti
Sepanyol dan Greece. Merentas benua itu, gambaran kelihatan secara meluas
adalah sama, puak kanan jauh menarik golongan belia yang menganggur, tidak
terpelajar dan mereka yang menentang imigrasi.
Dalam
keluaran 15 Ogos, 2011, Newsweek
muncul dengan rencana utama, “Fascist Russia?” ditulis oleh Owen Matthews dan Anna Nemtsova,
mendedahkan bahawa Kremlin bermain permainan yang bahaya dengan tunduk pada
kehendak puak kanan jauh yang menimbulkan kebencian. Beberapa jam selepas
tragedi di Norway itu, puak bawah tanah ultranasionalis Rusia meraikan, “Breivik
ialah wira kulit putih.” Parti
ultranasionalis yang dikenali sebagai Demokrat Nasional, adalah bertujuan
menghentikan “pengisalaman Rusia” dan menghentikan penghijrahan peribumi
Caucasus ke Rusia Eropah. Pemimpinnya,
Dmitry Fiaktistov mahukan “kawasan etnik Rusia yang tulen” diwujudkan supaya
orang Rusia dapat diasingkan, seperti orang Yahudi Israel dan umat Palestin di
Tebing Barat.
Neo-Nazi
dan Fasis di Eropah selalunya dilihat dalam konteks kebangkitan kanan jauh dan parti populis, seperti yang
pernah dicatatkan oleh Jamie Barlett dalam Foreign
Policy bahawa parti-parti populis melanda Eropah, dan Facebook. Dalam makalah “Europe Facebook
Fascists,” Barlett menulis. “di Eropah,
parti-parti populis ditakrifkan oleh penentangan mereka terhadap penghijrahan
dan keprihatinan untuk melindungi budaya kebangsaan dan Eropah, terutamanya
terhadap ancaman yang ditanggapi daripada Islam. Sepanjang dekad lalu, pertumbuhan mereka
sungguh luar biasa. Pernah muncul
sebagai parti pinggiran, parti-parti ini kini memperoleh sokongan yang
signifikan di Austria, Belgium, Perancis, Italy, Belanda, dan bahkan (atau
khususnya) benteng sosialis Scandinavia. Di sesetengah negara, mereka merupakan
kedua atau ketiga terbesar dan dianggap anggota perlu banyak kerajaan campuran
konservatif.”
Kanan
jauh sedang bangkit di seluruh Eropah, seperti yang didedahkan melalui
kajian kumpulan pemikir British, Demos, sebagai generasi baru orang muda,
penyokong berasaskan web yang menerima kumpulan nasionalis yang tidak mahu
bertolak ansur dan antiimigran. Kajian itu
mendedahkan bahawa penyokong puak kanan jauh menggunakan periklanan pada
halaman kumpulan Facebook, mereka memujuk lebih daripada 10,000 pengikut
daripada 14 buah parti dan organisasi jalanan di 11 buah negara. Kajian juga
mendedahkan merebaknya seluruh benua itu sentimen nasionalis yagn tidak mahu
bertolak ansur dalam kalangan orang muda, terutamanya lelaki. Amat sinis tentang kerajaan mereka sendiri
dan Kesatuan Eropah, mereka membuat generalisasi ketakutan tentang masa hadapan
dengan terfokus pada identiti budaya, dengan penghijrahan, terutamanya
merebaknya pengaruh Islam yang ditanggapi, untuk membangkitkan kebimbangan.
Laporan
kajian itu diterbitkan selepas tiga bulan Anders Brevik, penyokong kanan jauh,
mengganas, memberikan sorotan penting tersebar luasnya perasaan antiimigran,
terutamanya rasa syak wasangka terhadap orang Islam. Sebagaimana antisemitisme merupakan faktor
penyatu untuk parti-parti kanan jauh pada tahun 1910-an, 1920-an, dan 1930-an,
Islamofobia menjadi faktor penyatu pada dekad awal abad ke-21.
Bagi mereka, “bukan rasis untuk menentang
kumpulan imigran jika dilakukan dari sudut pandangan mempertahankan tradisi
dalam negara mereka.” Generasi baru ini
terdiri beratus-ratus ribu orang di seluruh Eropah yang kecewa dengan politik
arus perdana dan institusi politik Eropah dan bimbang tentang keterhakisan
budaya dan jati diri nasional mereka, dan mereka beralih kepada gerakan
populis, yang mereka rasakan berbicara kebimbangan ini.
Generasi baru ini mempunyai tahap terlalu
rendah kepercayaan dan keyakinan terhadap institusi politik arus perdana,
terutamanya sistem kehakiman. Mereka
melihat Kesatuan Eropah, sekarang khusus, sebagai jauh, tidak berkesan, dan
membazirkan wang. Legasinya bukan
kebebasan untuk bepergian (travel)
dan sumber peluang ekonomi, tetapi kehilangan kawalan sempadan dan pencairan
budaya.
Meskipun faktor ekonomi memainkan peranan
minimum, namun dipercayai bahawa krisis zon euro berkemungkinan merangsang
pengambilan ahli untuk parti-parti populis anti-Kesatuan Eropah yang gemar
memainkan isu perpecahan nasional.
Krisis zon euro yang berpanjangan menyebabkan banyak rakyat menanggung
akibatnya, seperti kehilangan pekerjaan dan hilang hak kelayakan akibat
pelaksanaan langkah jimat-cermat, sedangkan para pemimpin masih menunjukkan
keadaan tidak dapat membuat keputusan dan penggubal dasar terus terhegeh-hegeh.
Bagi
kanan jauh, mereka menjadikan
modal daripada krisis zon euro itu. Di
seluruh Eropah, kanan jauh melihat peluang dalam merebaknya perasaan
tidak puas hati terhadap langkah jimat-cermat dan membentuk retorik mereka
untuk menawarkan opsyen yang semakin dilihat sebagai alternatif yang boleh
dilaksanakan untuk memperjuangkan status
quo.
Dalam keluaran Mac 2011, iaitu beberapa bulan
sebelum keganasan di Norway, The Economist memberikan liputan tentang
kebangkitan kanan jauh apabila parti-parti antipenghijrahan populis meraih
prestasi yang kuat di seluruh Eropah Utara. Perancis bukan hanya negara Eropah yang
menanggung akibat kebangkitan kanan jauh.
Di lengkok negara menjalar ke timur jauh dari Belanda, parti-parti
populis memotong lilitan menerusi politik, merayau kepada para pengundi dengan pelbagai paduan atau campuran
nasionalisme, keraguan Eropah (dan
keraguan euro), dan xenofobia secara terus terang. Jelas majalah itu, negara yang perlu
diperhatikan ialah Finland tempat True Finns
muncul daripada tidak dikenali
kepada mempunyai tawar-menawar politik, menyertai kerajaan selepas Pilihan Raya
pada 17 April 2010. Parti tersebut
memperluas rayuannya daripada berasaskan desa dan menebas pengundi dari semua
tempat. Parti itu menerima pakai gaya antiimigran, tetapi parti itu
membangkitkan isu permusuhan terhadap Kesatuan Eropah dan terutamanya pelan
penyelamat anggota zon euro yang miskin di selatan dengan menggunakan kekayaan
negara di utara.
Parti Nordic lain yang memperlihatkan
pengaruh terhadap kerajaan ialah Danish People’s Party (DF). Di bawah pengaruh parti tersebut, pakatan
tengah-kanan minoriti, DF menggalang untuk dekad lalu yang mengubah dasar
penghijrahan Denmark menjadi satu dasar yang paling ketat di Eropah. Sementara di Sweden menyaksikan kemenangan
besar Sweden Democrats dalam Pilihan Raya Umum pada September 2010, menjejaki
kaki ke parlimen untuk kali pertama. Di
Belanda pula, Freedom Party (PVV) yang
antiimigran dan anti-Islam, masih berpengaruh, meskipun prestasi tidak
mengagumkan dalam Pilihan Raya wilayah.
Negara lain yang tidak kebal daripada kebangkitan kanan jauh ialah
Britain apabila sejak tahun 2009, British National Party menjadi wakil dalam
Parlimen Eropah, manakala di Belgium, Vlaams Belang kekal berpengaruh dalam
politik disfungsi di negara itu.
Ketika Eropah bergelut dengan kebangkitan
kanan jauh, di beberapa negara lain di benua itu menyaksikan
Rusia kembali semula kepada kediktatoran sedekad lalu, dan Ukrine turut
mengikut jejak. Belarus tidak pernah
bebas. Dan kini sesuatu berlaku yang
seseorang tidak pernah terduga ketika beberapa negara Eropah Tengah menyertai
Kesatuan Eropah dan Nato, salah satu daripadanya, Hungary kembali semula kepada
autokrasi. Di Budapest,
sekurang-kurangnya era penentang kembali semula.
Hungary yang kini ketinggalan jika dibandingkan dengan negara
jirannya di Eropah Tengah, diperintah
oleh Fidesz Party yang mentakrifkan dirinya sebagai “Kristian, sayap
kanan, dan nasionalis.” Selepas kemenangan muktamad, iaitu 52.7 peratus dalam Pilihan Raya pertengahan tahun 2010,
parti Perdana Menteri Viktor Orban itu
berasa gembira. Orban menggunakan
keputusan itu untuk menenggelamkan institusi negara. Kerajaan populis sayap kanan itu mendapat perhatian pada awal tahun ini
apabila kerajaan tersebut merancang mengenakan kawalan yang ketat terhadap bank pusat Hungary. Kerajaan pimpinan Orban bukan hanya berminat
menggunakan kawalan yang lebih besar terhadap institusi kewangan, tetapi juga
memulakan Kulkturkampf, iaitu
revolusi budaya yang dianggap cenderung mengenakan ideologi sayap kanan dan
xenofobia terhadap semua lapisan masyarakat, merangkumi daripada golongan
minoriti dan agama kepada media, kehakiman, dan seni.
Paul Krugman melalui kolumnya dalam The New York Times pada Disember tahun
lalu, muncul dengan “Depression and
Democracy” menyentuh persoalan
kelunturan demokrasi akibat kemelesetan yang berpanjangan. Beliau yang menyentuh kebangkitan kanan jauh di
Austria dan Finland, mengingatkan: “Dan
ini merupakan negara kaya yang ekonomi adalah diurus dengan agak baik. Keadaan kelihatan sungguh tidak menyenangkan di negara miskin Eropah
Tengah dan Eropah Timur.” Bulan lalu,
tulis Krugman, European Bank for Reconstruction and Development mendokumentasikan kejatuhan ketara dalam
sokongan awam untuk demokrasi di negara
“Kesatuan Eropah baru,” iaitu negara yang menyertai Kesatuan Eropah selepas
keruntuhan Tembok Berlin. Tidak
memeranjatkan, kehilangan kepercayaan terhadap demokrasi adalah sangat besar di
negara yang terjejas akibat kemerosotan
ekonomi yang teruk. Dan,
sekurang-kurangnya sebuah negara, iaitu Hungary, institusi demokratik sedang
terhakis.
Hujah Krugman, tidak jelas apa yang dapat
dilakukan tentang Hungary yang terjerumus ke dalam autoritarian yang nampaknya
agak terlewat untuk Kesatuan Eropah untuk bertindak. Selain itu,
beliau mengingatkan kemungkinan kewujudan semula pemerintahan
autoritarian, di bawah topeng nipis demokrasi, di tengah-tengah Eropah. Dan keadaan ini ialah contoh apa yang mungkin berlaku lebih banyak
lagi jika kemelesetan ini berterusan.
“Meskipun bukan ulang tayang sepenuhnya Kemelesetan Besar, tetapi tidak
menolong menyedapkan hati. Pengangguran
di Amerika Syarikat dn Eropah masih membawa kecelakaan yang parah. Para
pemimpin dan institusi semakin diragui.
Dan nilai demokratik dikepung.”
Dari perspektif yang lain, tetapi amat
serius, apa yang berlaku di Eropah sekarang, jika dirujuk pemerhatian Michael Hudson, “peralihan yang
boleh membawa maut daripada demokrasi sosial kepada oligarki. Hudson yang menulis dalam CounterPunch secara sinis menulis,
“selamat datang era baru polarisasi oligarki kewangan menggantikan kerajaan
demokratik dan merendahkan taraf penduduk kepada hamba hutang (debt peonage).” Bagi beliau, “kewangan lawan kerajaan,
oligarki lawan demokrasi.” Jelas Hudson, demokrasi sosial zon euro kini
digantikan. Di bawah naungan politik
kecemasan kewangan, upah dan taraf hidup akan dikikis dan kuasa politik beranjar daripada kerajaan yang
dipilih kepada pemerintahan teknokrat bagi pihak bank dan institusi kewangan
besar. Buruh sektor awam akan diswastakan, dan dinyahkesatuan, manakala
keselamatan sosial, rancangan pencen dan insurans kesihatan dikikis.
Menurut Hudson, kuasa negara bangsa terhakis. Satu daripada tiga ciri mentakrifkan negara
bangsa ialah kuasa untuk mencipta wang.
Ciri kedua ialah kuasa untuk mengenakan cukai. Kedua-dua kuasa ini
dipindahkan daripada tangan wakil yang dipilih secara demokratik kepada sektor
kewangan, sebagai akibat terikatnya tangan kerajaan. Ciri ketiga negara bangsa ialah kuasa
mengisytiharkan peperangan. Apa yang
berlaku kini ialah sama dengan peperangan, tetapi terhadap kuasa kerajaan. Jelas beliau lagi, “sekurang-kurangnya di
negara yang menanggung hutang paling teruk, para pengundi Eropah menyedari
tindakan oligarki yang perancangan dan kawalan pencukaian dan belanjawan
kerajaan dipindahkan ke dalam tangan eksekutif yang dicalonkan oleh kartel
banker antarabangsa.”
Apa yang berlaku di Eropah kini, akibat
krisis yang berpanjangan, terutamanya di zon euro, menyaksikan gambaran politik
yang bercelaru, antaranya kebangkitan kanan jauh dan demokrasi pula terpaksa
demi menyelamatkan kapitalisme.
Sementara modal terus-menerus menundukkan negara bangsa, dalam erti kata
bahawa kuasa negara bangsa dirampas oleh sektor kewangan yang amat berkuasa. Meskipun
bukan ulang tayang sepenuhnya Kemelesetan Besar 1930-an, tetapi implikasi dari
segi politik dan sosial, tetap tidak jauh berbeza.
(Nota: Tulisan asal makalah yang pernah diterbitkan
dalam Dewan Masyarakat, Mac 2012.)
No comments:
Post a Comment